Το αέναο ρουσφέτι

Αγαπημένο μου ημερολόγιο, η νοοτροπία του ρουσφετιού είναι κάτι σαν την Ελλάδα.
Μόνο λίγο καιρό ξαποσταίνει και ξανά προς τη δόξα τραβά.

25.09.09

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ

Μπορεί οι νέοι, σύμφωνα με τις μετρήσεις της AGB, να γύρισαν στην πλειοψηφία τους την πλάτη στις τηλεμαχίες, εντούτοις δεν είναι σε θέση να γυρίσουν την πλάτη στα κόμματα. Η ανάγκη του ανήκειν οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην ανασφάλεια της ανθρώπινης ύπαρξης. Έτσι και η ανάγκη να ανήκεις σε κάποιο κόμμα και να είσαι εγγεγραμμένος στις επίσημες λίστες του, ακόμα και εάν θεωρείται στις μέρες μας πολύ passé, προφανώς οφείλεται στη βαθιά πεποίθηση του Έλληνα ότι το κόμμα διαθέτει αυτή την τεράστια μητρική αγκαλιά, μέσα από την οποία οι πιστοί του δεν θα βρουν μόνο απέραντη κατανόηση και τρυφερότητα, αλλά και σίγουρη εργασιακή αποκατάσταση σε ένα δύσκολο και ανταγωνιστικό κόσμο.

26.09.09

ΣΑΒΒΑΤΟ

Δεν μπορεί να εξηγηθεί διαφορετικά το δημοσίευμα της Βασιλικής Σιούτη στην «Ελευθεροτυπία» της προηγούμενης εβδομάδας. Με έκπληξη διαβάζει κανείς, τη στιγμή που οι πολιτικοί αρχηγοί προεκλογικά μιλούν για την ανάγκη της χώρας για συμμάζεμα των κρατικών δαπανών, σμίκρυνση της Δημόσιας Διοίκησης, περιορισμό του ελλείμματος κ.ο.κ., ότι από την ημέρα που ανακοινώθηκαν οι εκλογές 55.800 Έλληνες έτρεξαν -κυριολεκτικά ποδοπατήθηκαν- για να γίνουν μέλη του ΠΑΣΟΚ. Συγκεκριμένα, οι περισσότερες εγγραφές έγιναν στα βόρεια και στα νότια προάστια, ενώ για πρώτη φορά από ιδρύσεως του Κινήματος συνολικά 156.000 μέλη πληρώνουν τη συνδρομή τους στο κόμμα, τη στιγμή που μέχρι πρότινος, ακόμα και στις ένδοξες εποχές του Ανδρέα Παπανδρέου, τα μέλη που ανταποκρίνονταν με συνέπεια στις οφειλές τους δεν ξεπερνούσαν τις 110.000.

Πώς μπορεί κάποιος να εξηγήσει αυτή την τάση; Με ποιο τρόπο μπορεί να διαβάσει κανείς τη ζέση των πολιτών να προσδεθούν στο άρμα του Κινήματος λίγο πριν από τις εκλογές της 4ης Οκτωβρίου, που το θέλουν να βγαίνει πρώτο κόμμα; Ενώ όλες οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι η πλειοψηφία των πολιτών στέκεται με δυσπιστία απέναντι στα κόμματα, δεν πιστεύει ότι υπάρχει κάποιος που θα βγάλει τη χώρα από την κρίση και εμφανίζεται επιφυλακτική ως προς την άσκηση του εκλογικού της δικαιώματος, είναι δυνατόν να αναβιώνει η ένδοξη εποχή της Αλλαγής στο πρόσωπο του Γιώργου Παπανδρέου; Ή μήπως, σαν άλλος Ομπάμα, ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης κατόρθωσε ξαφνικά να συγκινήσει τους πολίτες και να τους γεμίσει με ελπίδα και όραμα για τη νέα εποχή που χαράζεται για τη χώρα;

Πολύ καλές για να είναι οι ειλικρινείς οι προθέσεις και των κομμάτων, αλλά δυστυχώς και των ψηφοφόρων. Οι δεύτερες σκέψεις που διατηρεί ο καθένας για το δικό του συμφέρον, και οι άσοι που μας επιφυλάσσουν άμα τη εκλογή τους, κρατούν τη χώρα όμηρο σε μια μικρόνοα και ξεπερασμένη λογική.

27.09.09

ΚΥΡΙΑΚH

Αυτή η αενάως διαπλεκόμενη σχέση ορισμένων πολιτών με την εξουσία και της εξουσίας με αυτούς αναπαράγει το στερεότυπο του ρουσφετιού. Η λογική είναι απλή: Γράφομαι στο κόμμα τώρα, υπολογίζοντας ότι σε λίγο θα γίνει αυτοδύναμη κυβέρνηση, για να έχω το δικαίωμα να ασκήσω τις ανάλογες πιέσεις ώστε να βολευτώ και να βολέψω ημετέρους. Βόλεμα σημαίνει στα νέα ελληνικά να διοριστώ στο Δημόσιο, σε μια θέση χωρίς πολλές απαιτήσεις, με βέβαιο μισθό, έστω και εάν μετά παραπονούμαι ότι δεν μου είναι αρκετός.Από την πλευρά του το κάθε μεγάλο κόμμα θέλει νέα μέλη, έχει ανάγκη τις συνδρομές, διαιωνίζοντας τη λογική της παροχολογίας και των υποσχέσεων, αδιαφορώντας για τις συνέπειες της εκπλήρωσής τους.
Πώς μπορεί, λοιπόν, κάποιο από τα δύο διαπλεκόμενα μέρη να απογοητεύσει το άλλο μετά την 4η Οκτωβρίου, όταν ο φίλος τω φίλω εν κινδύνοις γιγνώσκει...
Αυτοί οι 55.800 φίλοι του Κινήματος -οι οποίοι αυξάνονται με ραγδαίους ρυθμούς- δυστυχώς δεν θα μπορέσουν να ψηφίσουν κατά συνείδηση. Ας ελπίσουμε ότι οι έχοντες συνείδηση δεν θα επιλέξουν τη -μίζερη και συναινετική- αποχή.

Τηλεοπτικές ακροβασίες

Η εβδομάδα που προηγήθηκε και αυτή που έπεται ταυτίστηκε από τη μία με τη διεξαγωγή των δύο πολιτικών debate και από την άλλη με την έναρξη σχεδόν όλων των ψυχαγωγικών εκπομπών στην ιδιωτική τηλεόραση. Παρακολουθώντας τις δύο τηλεοπτικές τάσεις ερχόμαστε αντιμέτωποι με την επικίνδυνη ακροβασία της νέας τηλεοπτικής εποχής, έτσι όπως αυτή διαγράφεται.

Πολιτικός προστατευτισμός

Πολλοί κατηγόρησαν τον Μπαράκ Ομπάμα για προστατευτισμό της αμερικανικής οικονομίας για να εξέλθουν οι ΗΠΑ από την κρίση, κανείς όμως δεν μπορεί να του καταλογίσει ότι έτυχε εκ προοιμίου καλύτερης ή ευνοϊκότερης μεταχείρισης από τα ΜΜΕ κατά τη διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας. Πιστή η Αμερική στην κοινωνία του θεάματος και της εμπορευματοποίησής της, μετατρέπει την εικόνα των πολιτικών σε θέαμα, αλλά, από την άλλη, για χάρη και της τηλεθέασης δεν διστάζει να ασκήσει έντονη κριτική, να θέσει ερωτήματα δύσκολα και να στριμώξει τους εκάστοτε υποψηφίους. Με αυτό τον τρόπο η τηλεόραση δεν διαπλέκει τα συμφέροντά της, που δεν είναι άλλα από την εμπορική επιτυχία και τη δημοσιογραφική αξιοπιστία, ικανοποιώντας τους πολιτικούς και τις βλέψεις τους. Στην Ελλάδα, όμως, οι πολιτικές τηλεοπτικές εκπομπές, αλλά κυρίως τα προεκλογικά debate, είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με την πολιτική εξουσία και τις αγκυλώσεις της. Γι’ αυτόν το λόγο οι δημοσιογράφοι του πολιτικού ρεπορτάζ συμφωνούν πάντα άμεσα ή έμμεσα -παρ’ όλο που φέτος έγινε ένα βήμα παραπάνω προς τη βελτίωση της τηλεμαχίας- με τη διατήρηση των προσυμφωνημένων ενοτήτων και των βατών ερωτήσεων προς τους πολιτικούς. Ενάντια στην εμπορική πολιτική του οποιουδήποτε τηλεοπτικού σταθμού, που αναζητά την τηλεθέαση -και η κρατική τηλεόραση συμμετέχει σ’ αυτό το πανηγύρι, τόσος ντόρος γίνεται για τη Eurovision, που υποτίθεται ότι φέρνει νούμερα-, οι δημοσιογράφοι, σφιχταγκαλιασμένοι με την πολιτική και την εξουσία της, χορεύουν ένα βαρετό τανγκό σε χαμηλούς τόνους. Έτσι συντηρείται η βεβαιότητα ότι ακόμα και στις πιο δύσκολες χορευτικές φιγούρες και οι δύο θα παραμείνουν στη σκηνή. Χωρίς φυσικά να ενοχλούνται εάν όλοι οι υπόλοιποι έχουν πάει για ύπνο.

Ψυχαγωγική ευτέλεια

Και από την άλλη πλευρά, οι οικονομικές δυσχέρειες φέρνουν τους τηλεοπτικούς σταθμούς στη δύσκολη θέση αναζήτησης της σολομώντειας λύσης. Επιθυμώντας τα υψηλά νούμερα τηλεθέασης για το κανάλι τους, αλλά και μείωση του προϋπολογισμού τους, έχουν φορτώσει στο πρόγραμμά τους φθηνές λύσεις, επιλεγμένες χωρίς ίχνος αισθητικής. Με γνώμονα το κέρδος και μόνο αυτό, έχουν απομακρύνει όλες τις εκπομπές λόγου, πολιτισμού, αλλά και ενημέρωσης, που θέλουν συνήθως προετοιμασία, καταρτισμένους ανθρώπους και στελεχιακό δυναμικό, και έχουν στραφεί σ’ αυτή την περίφημη συνταγή του αεί κουτσομπολεύειν. Ξεκινώντας από το χάραμα, πλέον, μέχρι και νωρίς το απόγευμα, νεαροί και όχι πάντα χαριτωμένοι κλώνοι μιας αρχικής περσόνας, συνήθως κακοπληρωμένοι, εμφανίζονται σε όλους τους δέκτες προσπαθώντας να μας κάνουν να περάσουμε καλά. Με επιδόσεις στο κουτσομπολιό -διεθνές και ελληνικό-, ανακύκλωση των τηλεοπτικών πεπραγμένων, αλλά και στροφή στη μαγειρική με κάθε τρόπο, τον αγρότη, τη νοικοκυρά, το ναύτη, τον γυψαδόρο και την περιπτερού, η ψυχαγωγία μετατρέπεται σε ένα ατέλειωτο δράμα.

Μίλα μου... βρώμικα

Αγαπημένο μου ημερολόγιο, πόσο διαφορετικά θα είχαν εξελιχθεί τα πράγματα εάν ο πρωθυπουργός κ. Καραμανλής αποφάσιζε την κατάλληλη στιγμή να μιλήσει... βρόμικα στους υπουργούς του.

19.09.09 ΣΑΒΒΑΤΟ

Όταν ξεσπούσε το σκάνδαλο της Μονής Βατοπεδίου και έρχονταν στην επιφάνεια ονόματα επιφανών πολιτικών που ήταν αναμεμειγμένα με άμεσο ή έμμεσο τρόπο, ο πρωθυπουργός έκανε μια άνοστη εμφάνιση στη ΔΕΘ και εκστόμισε ακόμα πιο άνοστες ρήσεις για τα σκάνδαλα που κλυδώνιζαν την κυβέρνησή του. Με στρογγυλάδες και πολιτικές ακροβασίες, επέλεξε συνειδητά να καλύψει τις πομπές όλων των εμπλεκομένων, χωρίς να κατορθώσει να πει ούτε μια φορά μια κουβέντα που θα ξέφευγε από την πολιτική ορθότητα και την επίπλαστη ευγένεια, αποδεικνύοντας στους ψηφοφόρους του ότι έχει το ανάστημα για το οποίο τον προτίμησαν.

Κατά τη διάρκεια όλης της προηγούμενης χρονιάς όλες οι ομιλίες του, ακόμα και εάν εκφωνούνταν στο Κοινοβούλιο ή σε τηλεοπτικό στούντιο, εάν συνοδεύονταν από πιο έντονες χειρονομίες ή όχι, εάν ήταν επενδεδυμένες με στόμφο ή χιουμοριστική διάθεση, εξέφραζαν μια πάγια επιθυμία από μέρους του για φυγή προς τα εμπρός, η οποία έμενε μόνο στα λόγια. Διότι κάτω από το λόγο του, τον επιτηδευμένο, τον πολιτισμένο, τον πολιτικά ορθό, κρύβονταν η παραίτηση και η απόλυτη αδυναμία του να βάλει σε τάξη όχι μόνο τη χώρα αλλά ακόμη και το ίδιο του το Υπουργικό Συμβούλιο.

Και τώρα προεκλογικά, τη στιγμή που οι εντυπώσεις εν πολλοίς έχουν καταγραφεί στις συνειδήσεις των πολιτών, το ίδιο άκαμπτο και βαρετό στιλ κυριαρχεί από πλευράς των πολιτικών. Με τη χρήση βαρύγδουπων εκφράσεων, όπως είναι το «Απόφαση ευθύνης» που κοσμεί την προεκλογική αφίσα του πρωθυπουργού, το εξαιρετικά ευφάνταστο «Ώρες ευθύνης», το οποίο χρησιμοποιεί ο υπουργός Υγείας κ. Αβραμόπουλος και άλλα αναρίθμητα και βαρετά, ο πολίτης νιώθει την επιθετικότητα να βράζει στο αίμα του και την αηδία να εκλύεται από κάθε πόρο του σώματός του. Διότι, αφήνοντας στην άκρη το εάν επιτεύχθηκαν οι εξαγγελίες ή εάν τηρήθηκε το συμβόλαιο με το λαό, αυτό που ορθώνεται ουσιαστικό και καταφανές είναι ότι κανείς μα κανείς την ώρα της πραγματικής ευθύνης δεν μίλησε έξω από τα δόντια. Όπως ακριβώς θα ταίριαζε σε μερικούς βολεμένους, εξυπνάκηδες, που, αν και αιρετοί από το λαό, επέλεξαν την οδό του ιδιωτεύειν εις βάρος του. Και σε συνθήκες απόλυτης διάλυσης και κατασπατάλησης δημόσιου χρήματος, αυτό που ζημιώνει τους πολίτες μιας χώρας, όπως συμβαίνει και με τα παιδιά, είναι η εγκατάλειψη, περισσότερο και από την κακοκηδεμονία.

20.09.09 ΚΥΡΙΑΚH

Ενώ, λοιπόν, στη μικρή χώρα της Μεσογείου μπορεί να χάσαμε χρόνια τώρα την ουσία, αλλά ευτυχείς μπορούμε να πορευόμαστε με τους τύπους, στέλνοντας επιστολές αβροφροσύνης σε γερόλυκους της παράταξης που μας έκαναν τη χάρη να μπουν 12οι στο ψηφοδέλτιο Επικρατείας, στη μακρινή Αυστραλία ο πρωθυπουργός της Κέβιν Ραντ -που όλως τυχαίως έχει γενέθλια στις 21/9- δεν διστάζει να χρησιμοποιήσει την ανάλογη γλώσσα στον αντίστοιχο ακροατή. Φανερά εκνευρισμένος από την απαίτηση μερικών βουλευτών να μην προχωρήσει στις περικοπές των δαπανών τους, άφησε τα «σεις» και τα «σας» και τους απάντησε στη... γαλλική. Αφού, λοιπόν, τους «ευχήθηκε αυτά περί της γενετήσιας πράξης», τους διαβεβαίωσε ότι δεν πρόκειται να ζητήσει συγγνώμη για τις βωμολοχίες με τις οποίες τους στόλισε.

«Σε μια περίοδο που ζητάμε λιτότητα από όλους δεν μπορούν οι βουλευτές να είναι σπάταλοι. Οι καιροί είναι δύσκολοι. Αυτή είναι η ουσία» διαμήνυσε ο Κέβιν Ραντ και τα λόγια του ακούστηκαν σαν βάλσαμο στην ψυχή του ταλαιπωρημένου Έλληνα, που μάταια περιμένει μια πιο ριζοσπαστική αντιμετώπιση, μια πιο αληθινή γλώσσα. Ο οποίος σε μια φανταστική σφαίρα θα έβρισκε μεγαλύτερο ενδιαφέρον να δει στην αποψινή τηλεμαχία όλους τους πολιτικούς αρχηγούς να αρχίζουν τις Χριστοπαναγίες για όλα τα λάθη και τις παραλείψεις, παρά την αντιπαράθεση λόγων χωρίς ίχνος πραγματικού ενδιαφέροντος, χωρίς ίχνος ψυχής.

Άρωμα... γυναίκας

Οι μέρες και οι νύχτες από εδώ και στο εξής έχουν άρωμα πολιτικής. Ή τουλάχιστον μία essence -που θα έλεγαν και οι Γάλλοι- από αυτό που έμεινε από την πολιτική όταν πέρασε στην απόλυτη κυριαρχία των media. Αυτό όμως που αναζητείται ακόμα, στην Ελλάδα και όχι μόνο, είναι το άνοιγμα του παιχνιδιού και στα δύο φύλα. Όχι μόνο κατ’ εικόνα αλλά και καθ’ ομοίωσιν.

It’ a man’ s world

Όσο πιο πολύ παρακολουθείς τις πολιτικές εκπομπές και αποκρυπτογραφείς τον τρόπο που επιλέγονται οι καλεσμένοι στα εκάστοτε πάνελ τόσο πιο πολύ συνειδητοποιείς ότι βρίσκεσαι ακόμα σε έναν ανδρικό κόσμο. Μπορεί οι γυναίκες που εντάσσονται πλέον στα ψηφοδέλτια του κάθε κόμματος να είναι πολύ περισσότερες σε σχέση με το παρελθόν, μπορεί να διεκδικούν ακόμα και υπουργικές θέσεις -βρισκόμαστε πάντως μακριά από τη διεκδίκηση της πρωθυπουργίας από γυναίκα-, την ίδια στιγμή όμως ο τρόπος που επιλέγονται και προβάλλονται είναι κατ’ εξοχήν ανδρικός. Αυτό σημαίνει ότι, ιδιαίτερα όταν έχουμε να κάνουμε με την τηλεόραση, η εικόνα της υποψήφιας πολιτικού μετράει πολύ περισσότερο σε σχέση με την ταλαιπωρημένη εικόνα ενός αντίστοιχου άνδρα-ογκόλιθου της πολιτικής. Στην πρώτη περίπτωση, η γυναίκα λειτουργεί σαν ένα απαραίτητο καλολογικό στοιχείο, ενώ στη δεύτερη η γνώση και η εμπειρία είναι αυτά που μετράνε, ασχέτως της εμφάνισης.

Οι τρικλοποδιές

Δεν είναι λίγες οι γυναίκες στην πολιτική που παραπονιούνται για άνιση μεταχείριση μέσα στο ίδιο τους το κόμμα. Γυναίκες με σπουδές, με γνώσεις, με προσωπικότητα, αλλά ενδεχομένως και με τσαγανό, κρίνονται πολύ αυστηρότερα και αντιμετωπίζονται με μεγαλύτερη δυσπιστία σε σύγκριση με άνδρες συνυποψηφίους τους. Αν τύχει να είναι και σχετικά εμφανίσιμες, αυτό δυσχεραίνει το ρόλο και την αποστολή τους, διότι η ομορφιά -ιδίως σε κόμματα που έχουν ρίζες στην Αριστερά- αντιμετωπίζεται με μεγάλη ενοχή, άρα και υπονόμευση.

Η παγίδα

Το γαϊτανάκι της ανισότητας δεν το γυρίζουν μόνο οι άρρενες, αλλά και όλες οι γυναίκες που πέφτουν θύματα της ανδρικής περιρρέουσας νοοτροπίας. Τα θύματα χωρίζονται σε δύο κατηγορίες: στις χαριτωμένες και στις ανδρογυναίκες. Οι πρώτες -ανεξαρτήτως ικανότητας- γνωρίζουν πολύ καλά ότι η συμπαθής παρουσία τους συμπληρώνει άνετα το πάνελ, τη στιγμή που έχουν αποδεχτεί για τον εαυτό τους το ρόλο του κομπάρσου. Είναι γυναίκες που νιώθουν καλά μέσα στο ρόλο της όμορφης περιφερόμενης παρουσίας και αισθάνονται ικανοποιημένες να κρίνονται για τις πολιτικές τους θέσεις περισσότερο όταν σιωπούν παρά όταν συμμετέχουν ισότιμα στον πολιτικό διάλογο. Τέτοιες παρουσίες συναντώνται κατά κύριο λόγο στην Ιταλία, από τη στιγμή που ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι δεν χάνει ευκαιρία να θεοποιεί τη δύναμη της γυναικείας γοητείας, ακόμα και στην πολιτική.

Η δεύτερη κατηγορία είναι αρκετά προσφιλής στην Ελλάδα της ανομολόγητης ενοχής. Γυναίκες -ανεξαρτήτως εμφάνισης- που μιλούν σαν άνδρες, διεκδικούν το δικαίωμά τους στην ίση συμμετοχή με άκομψο και συχνά κυνικό τρόπο, που συμπεριφέρονται σκληρά και αποκρουστικά, θέλοντας να δείξουν με κάθε τρόπο τη λεκτική και άλλη δύναμή τους. Η εξουσία βέβαια που νομίζουν ότι έχουν δεν της γλιτώνει από το να πέσουν στην παγίδα που έχουν φτιάξει οι άνδρες για εκείνες. Διαιωνίζοντας το ανδρικό πρότυπο πολιτικής διεκδίκησης και αποποιούμενες τη γλυκύτητα και τη χάρη που είναι γενετικώς συνώνυμα της θηλυκότητας, δημιουργούν μια πολιτική περσόνα που πιο πολύ με καρικατούρα μοιάζει παρά με μια σύνθετη γυναικεία προσωπικότητα.

Η "νέα γρίπη" της τηλεόρασης

«Γεννήθηκα και μεγάλωσα σύμφωνα με τις αρχές του ιουδαϊσμού, γρήγορα όμως άλλαξα δόγμα και ασπάστηκα το ναρκισσισμό». Η παραπάνω ρήση, που αποδίδεται στον ευφάνταστο και αυτοσαρκαζόμενο Γούντι Άλεν, θα μπορούσε κάλλιστα να ανήκει στον Νικολά Σαρκοζί, εάν κρίνουμε από την αγωνία που περνάει κάθε φορά που τον φιλοξενεί η τηλεόραση στα πλάνα της.

Δεν το παίζω κοντός... αλλά είμαι

Την περασμένη εβδομάδα ο Νικολά Σαρκοζί, αυτός ο δυναμικός Πρόεδρος της Γαλλίας, που επιθυμεί να συνδυάζει ριζοσπαστικές επιλογές όσον αφορά τις γυναίκες του και συντηρητικές όσον αφορά την πολιτική του, βρέθηκε να επιτηρεί ένα γαλλικό εργοστάσιο. Έχοντας ενημερώσει τα γαλλικά ΜΜΕ προκειμένου να παρίστανται και με στόχο να υπερασπιστεί την πολιτική στρατηγική του για να βγει η χώρα από την οικονομική κρίση, κάλεσε ορισμένους υπαλλήλους να τον πλαισιώσουν και να φωτογραφηθούν αναμνηστικά μαζί του. Σύμφωνα, όμως, με ένα βελγικό τηλεοπτικό δημοσίευμα, η επιλογή των εργαζομένων που στέκονταν στο πλάι του αεικίνητου Σαρκοζί έγινε με βάση το ύψος. Οι σύμβουλοι, λοιπόν, του petit Νικολά εκείνη την ημέρα δεν πονοκεφάλιαζαν μόνο για την οργάνωση της επίσκεψης και την αποστολή του σωστού επικοινωνιακού μηνύματος προς τους Γάλλους ψηφοφόρους αλλά είχαν να κάνουν και κάστινγκ προς ανεύρεση του πιο κοντού υπαλλήλου. Από τη στιγμή που ο Πρόεδρος είναι γύρω στο 1,65 με 1,68, έπρεπε όσοι ήταν δίπλα και κοντά του να είναι όσο εκείνος ή κοντύτεροι. Φυσικά αυτή δεν είναι η πρώτη φορά που η τηλεόραση καταγράφει την αγωνία του συγκεκριμένου πολιτικού για το ύψος του. Στο παρελθόν τον έχουμε δει να σηκώνεται στις μύτες των ποδιών του για να φωτογραφηθεί με τον Ομπάμα, να φοράει εσωτερικούς πάτους, να απαγορεύει στο πρώην μοντέλο και νυν σύζυγό του Κάρλα Μπρούνι να φοράει τακούνια όταν τον συνοδεύει και άλλα τέτοια συμπαθητικά.

Η ψύχωση με την εικόνα

Θα φανταζόταν κανείς ότι ένας πολιτικός δεν θα έπρεπε να αγωνιά τόσο πολύ για το φυσικό του ανάστημα όσο για το πολιτικό. Θα συμπέραινε κάποιος ότι οι άνθρωποι των γραμμάτων, των τεχνών αλλά και της πολιτικής, των επιχειρήσεων και των επιστημών θα ήταν απαλλαγμένοι από περιττές ανασφάλειες που σχετίζονται με την εξωτερική τους εμφάνιση από τη στιγμή που το έργο τους και η αποστολή τους στηρίζονται στον κόπο και στη γνώση. Ότι ο ναρκισσισμός και η ματαιοδοξία αφορούν μόνο όσους έχουν ταυτίσει τη ζωή τους, άρα και το επάγγελμά τους, με την ομορφιά και την τελειότητά της.

Αντ’ αυτού έχουμε άνδρες πολιτικούς που κάνουν σολάριουμ ή βάφουν το πρόσωπό τους πριν βγουν στην κάμερα, επιστήμονες που μαλλιοτραβιούνται με άλλους για λίγα περισσότερα λεπτά στη μικρή οθόνη, καλλιτέχνες του ποιοτικού ρεπερτορίου που δίνουν σθεναρές μάχες για τη μαρκίζα.

Ο ναρκισσισμός δεν είναι μόνο η παθολογική νόσος ολίγων στερημένων υπάρξεων. Είναι η νέα γρίπη της σύγχρονης τηλεοπτικής εποχής. Μιας εποχής που χαρακτηρίζεται από τη δύναμη του στιγμιότυπου. Ενός φευγαλέου στιγμιότυπου που κάνει το γύρο του κόσμου και στέλνει περισσότερα μηνύματα για το εκάστοτε πρόσωπο της επικαιρότητας απ’ όσα δικαιολογεί το σύνολο της καριέρας του. Και που παγιδεύει, κατακρημνίζει ή και θεοποιεί ανθρώπινες υπάρξεις ανάλογα με το προφίλ και το ανφάς τους, ακόμα και εάν κρίνονται από τα χέρια τους οι τύχες των λαών.

Η εθνική ομάδα συνεχώς σε άμυνα

Αγαπημένο μου ημερολόγιο, η Εθνική Ελλάδος για να διαγράψει μια πιο θετική πορεία στην Ε.Ε., στο προσεχές μέλλον πρέπει να πάψει να είναι αμυντική και να περάσει στη γόνιμη επίθεση.

05.09.09 ΣΑΒΒΑΤΟ

Το βράδυ του Σαββάτου δύο ήταν τα θέματα που μονοπώλησαν το ενδιαφέρον του κοινού. Από τη μια η συνέντευξη του πρωθυπουργού στην 74η ΔΕΘ σχετικά με τον οικονομικό απολογισμό της πενταετίας της διακυβέρνησης της ΝΔ και από την άλλη το παιχνίδι της Εθνικής Ελλάδος με την Ελβετία σε... βασιλικό γήπεδο.

Η αίσθηση που είχες πηγαίνοντας από την πολιτική ομιλία στο ποδοσφαιρικό θέαμα ήταν γεμάτη με θλίψη και ανάμεικτα συναισθήματα. Εάν θεωρήσουμε τη χώρα σαν μια διευρυμένη ομάδα ποδοσφαίρου, μπορούμε να καταλήξουμε στο συμπέρασμα ότι ο προπονητής της εθνικής «ομάδας» μιλάει σίγουρα άλλη γλώσσα από τους παίκτες και οι αρετές της κρίνονται περισσότερο στην άμυνα παρά στην επίθεση.

Ποια είναι τα χαρακτηριστικά στοιχεία μιας τακτικής που στηρίζεται στο φόβο και στην ανασφάλεια; Είναι η συντήρηση, το διαλυτικό παιχνίδι, οι άσκοπες μπαλιές, η σκληρή άμυνα που πηγάζει από την αδυναμία για ολοκληρωμένη επίθεση και η επίκληση της θεάς Τύχης προκειμένου κάτι από όλα αυτά να πιάσει για να μην αποκλειστεί η ομάδα. Πίσω από αυτή την τακτική της άμυνας κρύβεται μια αδιαπραγμάτευτη αλήθεια. Μια αλήθεια που θέλει τους πρωταγωνιστές του παιχνιδιού να μη δένουν ως σύνολο, να μην είναι εξαιρετικοί παίκτες, να παίζουν μέτριο ποδόσφαιρο και να αδυνατούν να «φύγουν προς τα εμπρός». Μπορεί η τύχη να τους χαμογέλασε στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα του 2004, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι κατόρθωσαν να εκμεταλλευτούν τη νικηφόρα πορεία και να την κάνουν μόνιμη εξέλιξη σε ένα θεαματικό άθλημα.

Δυστυχώς, ακριβώς αυτά τα χαρακτηριστικά -μαζί με τη διαφθορά- διακρίνουν και τη σημερινή κυβέρνηση της ΝΔ. Μια κυβέρνηση που χωρίς να κάνει απολύτως τίποτα κέρδιζε μόνιμα στις δημοσκοπήσεις τα προηγούμενα 4 χρόνια. Που δεν εκμεταλλεύτηκε τη λαϊκή εντολή για μεταρρυθμίσεις και επιθετική πολιτική ανάπτυξης και ζητά ξανά στήριξη σαν ανασφαλές μαθητούδι το οποίο ζητάει επιβεβαίωση από τη δασκάλα του για να προχωρήσει στην τάξη. Που επαναπαύτηκε στην άμυνα, αφήνοντας τις ελλείψεις, την ανοργανωσιά και την εσωτερική διαμάχη να σέρνουν το δικό τους χορό, ανίκανη να θέσει αλλά και να εφαρμόσει μια συνεπή δράση σε σχέση με τα μεγάλα λόγια και τις εξαγγελίες που προηγήθηκαν. Μια κυβέρνηση της οποίας ο πρωθυπουργός φαίνεται ότι έρχεται από άλλη χώρα, μιλάει άλλη γλώσσα και έχει διαφορετική νοοτροπία, ανίκανος να εμπνεύσει αλλά και να επιβάλει το μεγαλειώδες σχέδιό του στους συνεργάτες του.

06.09.09 ΚΥΡΙΑΚH

Και ξαφνικά, ο δικός μας από μηχανής Θεός, αυτή η ελληνική εφεύρεση που εμφανιζόταν στις τραγωδίες για να «σώσει» την παράσταση από το αδιέξοδο που κυριαρχούσε στο μυαλό του δημιουργού, η διεθνής οικονομική κρίση, χτύπησε και την εθνική ομάδα. Τώρα που τα προβλήματα διογκώνονται, που οι λύσεις κρίνονται επιτακτικές, που τα ψέματα, οι αναβολές και η αμυντική τακτική δεν καλύπτουν τα κενά που έχουν δημιουργηθεί, τώρα αναδύονται ολοκάθαρα οι ελλείψεις της τακτικής που ακολουθούνταν. Τώρα αναδύονται η μετριότητα και η έλλειψη θάρρους, η ανικανότητα και η ατολμία, η έλλειψη γνώσης αλλά και εμπειρίας. Μαθημένοι ως χώρα να είμαστε της τελευταίας στιγμής, να αντιμετωπίζουμε τα προβλήματα όταν μας χτυπήσουν την πόρτα και αδυνατώντας να πάρουμε παραδείγματα από τους διπλανούς, υιοθετούμε την τακτική του στρουθοκαμηλισμού για να αποφύγουμε την παραδοχή. Μια παραδοχή που συμπαρασύρει όλα τα κόμματα και τις κυβερνήσεις των τελευταίων τριάντα χρόνων. Μια παραδοχή που κάνει όλο το σύστημα συνένοχο στην ανεπάρκεια. Και που προκηρύσσοντας εθνικές εκλογές δεν προοιωνίζεται νέα στρατηγική και νέα αναπτυξιακή πολιτική, αλλά μια νέα άμυνα πάνω σε άλλα χρώματα.

Η κρεβατοκάμαρα των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων

Αγαπημένο μου ημερολόγιο, η οικονομική κρίση, εκτός των άλλων, έχει δημιουργήσει τεράστια προβλήματα στις ερωτικές σχέσεις των στελεχών στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού.

ΚΥΡΙΑΚΗ 01>02

Η κατάρρευση μεγάλων τραπεζών και η απώλεια χιλιάδων θέσεων εργασίας, ιδίως στην Αμερική, συντελούν στην επανατοποθέτηση της αξίας του χρήματος στις ανθρώπινες σχέσεις. Η οικονομική κρίση έχει εμφανίσει ποικίλα κοινωνικά θέματα, από τις πρόσφατες αυτοκτονίες οικογενειών που δεν αντέχουν να παλέψουν για την επιβίωση μέχρι τη ρήξη στις προσωπικές σχέσεις των golden boys με τις καλλονές φίλες τους.
Οι γυναίκες, σε κάθε περίπτωση, ανήκουν στα μεγαλύτερα θύματα της κρίσης. Είτε επειδή, σύμφωνα με τις έρευνες, είναι ευάλωτες στην κατάθλιψη και στην αυτοκτονία είτε επειδή έθεσαν τον εαυτό τους στην υπηρεσία της εύκολης, πολυτελούς ζωής, χωρίς να είναι ικανές να την προσφέρουν μόνες στον εαυτό τους.

Οι γυναίκες της τελευταίας κατηγορίας περνάνε δύσκολες ώρες. Υπό την πίεση της απώλειας των ένδοξων ημερών, συσπειρώθηκαν δημιουργώντας blogs, προκειμένου να μοιραστούν τις ιστορίες από τα συναισθηματικά-ερωτικά-οικονομικά προβλήματα των συντρόφων τους, που τις αφήνουν απροστάτευτες στο σκληρό τούτο κόσμο.

Πρόκειται για μια συγκεκριμένη κατηγορία γυναικών, τις οποίες συναντά κανείς σε πανάκριβα εστιατόρια, σε μπουτίκ των ελίτ, στις business θέσεις των υπερατλαντικών πτήσεων. Είναι νέες, μέχρι τα 30 συνήθως, μορφωμένες, έχουν αποκτήσει το λιγότερο ένα πτυχίο από ένα καλό κολέγιο ή πανεπιστήμιο, είναι όμορφες, σεξουαλικά πρόθυμες και κυρίως διψάνε για καλοπέραση.

Το κοινό τους γνώρισμα είναι ότι όλες έχουν συνάψει σχέσεις με δυναμικά στελέχη του τραπεζικού κλάδου. Όχι με οποιονδήποτε εργαζόμενο, αλλά κυρίως με υψηλόβαθμα και υψηλόμισθα στελέχη που ταξιδεύουν συχνά, διαθέτουν την οικονομική ισχύ να τις συντηρούν και να τους προσφέρουν τις καλύτερες υπηρεσίες του ανταγωνιστικού σύγχρονου κόσμου.

Καμία από αυτές τις νεαρές κυρίες δεν είναι παντρεμένη με κάποιο από αυτά τα στελέχη. Το αν είναι παντρεμένο το στέλεχος τις αφήνει παγερά αδιάφορες από τη στιγμή που συνεχίζει να είναι γενναιόδωρο μαζί τους, ενώ η σχέση πολλές φορές περιλαμβάνει και ρομάντζο, αφού πολλές από αυτές ξεκίνησαν τα χρόνια της κοινής φοιτητικής τους ζωής.

Συνεκτικός κρίκος της διατήρησης της σχέσης, το χρήμα και οι δυνατότητές του.

Η οικονομική κρίση τις έφερε αντιμέτωπες με τη διάλυση του δικού τους αμερικανικού ονείρου.

«Θέλει να τρώμε κάθε βράδυ στο σπίτι. Αλλά αυτό σημαίνει ότι πρέπει να μαγειρεύω, κάτι που δεν έχω συνηθίσει». L.M.
«Θυμάμαι τότε που εγώ και ο... αισθανόμασταν ότι θα κατακτούσαμε τον κόσμο. Είναι φοβερό να ζεις στη Νέα Υόρκη, να είσαι νέος και ερωτευμένος. Μαζί θα σκαρφαλώναμε την κοινωνική ιεραρχία και αφού είχαμε πλουτίσει θα το ρίχναμε στις φιλανθρωπίες και στην τέχνη. Θα γινόμασταν οι Κάρνεγκι». Megan
«Την επόμενη φορά που θα σας την πέσει κάποιο στέλεχος, θυμηθείτε, κορίτσια, ότι δεν είναι τίποτα άλλο από ένα σπασίκλα της μαθηματικής εταιρείας με λεφτά». Lauren


Οι γυναίκες, στην ιστορία της κατοχύρωσης των κοινωνικών δικαιωμάτων έδωσαν μεγάλες και κοπιώδεις μάχες, πολλές φορές θυσιάζοντας ακόμα και τη ζωή τους, για να μπορέσουν να αντικρίσουν τον κόσμο ισότιμα. Για να τους επιτρέψει η ανδροκρατούμενη κοινωνία να μετέχουν στο εκλέγειν και στο εκλέγεσθαι, στις σπουδές, στην αναζήτηση επαγγέλματος και στην κατοχύρωση των εργασιακών δικαιωμάτων. Η τελική επίτευξη όλων αυτών δημιούργησε γυναίκες μπερδεμένες, κουρασμένες και κατακερματισμένες, με προφανές το τεράστιο τίμημα του διχασμού της ευθύνης της μητρικής αποστολής και του δικαιώματος της ανέλιξης στην επαγγελματική, κοινωνική ιεραρχία.

Αυτές οι μαρτυρίες, όμως, των σύγχρονων, νεαρών γυναικών του Μανχάταν είναι μια αποκάλυψη για τον πολιτισμό μας. Η ομορφιά και τα νιάτα εκτός από δώρα του Θεού λειτούργησαν ως χρηματιστηριακά χαρτιά-φούσκες. Οι γυναίκες δηλαδή αυτές, παρ' όλο που είχαν μόρφωση και προσωπικές δυνατότητες, θεώρησαν ως το πιο σημαντικό και ακριβό στοιχείο πάνω τους την ομορφιά και τη νεότητα. Από τη στιγμή που ο χρόνος αλλοιώνει και τα δύο, υπερεπένδυσαν στη φενάκη του πρόσκαιρου, πουλώντας τον εαυτό τους πολύ ακριβά σε μια επιλογή χωρίς αύριο, με αντάλλαγμα μια άκοπη, ανέφελη και χλιδάτη ζωή.

Από την άλλη, οι τραπεζίτες της Wall Street, που θεωρούνταν οι «γάτες» της αγοράς, απολαμβάνοντας τεράστιους μισθούς, μπόνους, ταξίδια, spa, περιποιήσεις, πιάστηκαν στη φάκα σαν ποντίκια. Αγόρασαν αυτές τις γυναίκες μετοχές-φούσκες, χωρίς να αντιληφθούν τι κρύβεται από πίσω τους. Επένδυσαν τη δύναμή τους, τα χρήματά τους, τον ελάχιστο χρόνο που διέθεταν στη συντήρηση μιας σχέσης σε μέγεθος κινητής βιομηχανίας. Και πολλοί από αυτούς αφέθηκαν και ερωτεύτηκαν. Προβάλλοντας την επίπλαστη εικόνα του δυνατού άνδρα που περπατά αγέρωχα αγκαζέ με μια εντυπωσιακή γυναίκα, πολλοί από αυτούς διασκέδασαν το νυχτερινό εφιάλτη της πάλαι ποτέ θλιβερής εικόνας του βαρετού σπασίκλα με σπυριά του πανεπιστημίου, που παρακαλούσε να «βγάλει γκόμενα». Και βυθίστηκαν από κοινού στη θαλπωρή της σαπουνόφουσκας.

Τώρα όμως όλα αυτά τέλειωσαν.

Τα στελέχη-«γάτες» δεν πρόβλεψαν την κατάρρευση του οικονομικού συστήματος και συμπαρασύρθηκαν στη δίνη του, ενώ οι κυρίες του Upper East Side ξεσκονίζουν τα πτυχία τους, αναπολώντας τα μεγαλεία που έζησαν.

Πειράματα με παιδιά

Ένα reality με παιδιά σκαρφίστηκαν αυτήν τη φορά οι Βρετανοί για να πειραματιστούν τηλεοπτικά και να πλουτίσουν εμπορικά.

Η επιθυμία τους να εξακριβώσουν κατά πόσο υπάρχουν οι συνθήκες για να δημιουργηθούν από νωρίς παιδιά-ενήλικοι ικανά να ζήσουν και να καταμερίσουν τις εργασίες χωρίς εποπτεία και συναισθηματική επιβεβαίωση βυθίζεται μπροστά στο μέγεθος της διαστρέβλωσης του μυαλού που κουβαλούν μερικοί γονείς για χάρη της αναγνωρισιμότητας.

Ένα νέο βρετανικό reality σε 4 μέρη ξεκίνησε χθες το βράδυ στις 9 μ.μ. στο Κανάλι 4 και ήδη έχει ξεσηκώσει θύελλα αντιδράσεων. Η σύλληψη του παιχνιδιού μοιάζει αρκετά με τη φόρμουλα του «Big Brother». Αυτήν τη φορά, όμως, αντί για ενηλίκους, το σπίτι-στούντιο θα φιλοξενεί παιδιά.

«Αγόρια και κορίτσια μόνα»

Με αυτό τον τίτλο η παραγωγή του ριάλιτι συγκεντρώνει 10 αγόρια και 10 κορίτσια, ηλικίας 8 έως 11 ετών, σε αγροικίες στην Κορνουάλη για δύο εβδομάδες, προκειμένου να ζήσουν εκεί χωρίς γονεϊκή κηδεμονία και επιτήρηση. Σε διατήρηση όλων των κοινωνικών στερεοτύπων, τα κοριτσάκια με την είσοδό τους στο σπίτι αρέσκονται στο να ψήνουν κέικ, ενώ τα αγόρια παίζουν μπουγέλο και τρώνε γλυκά και πατατάκια. Το πείραμα-τηλεπαιχνίδι επιθυμεί να καταδείξει σε ποιο βαθμό τα παιδιά μπορούν σε αυτές τις ηλικίες να ζήσουν αρμονικά και σε πλήρη συνεργασία, χωρίς γονείς. Ή κατά πόσο ο απαιτητικός σύγχρονος τρόπος ζωής ωρίμασε τα παιδιά πρόωρα. Φυσικά, τα παιδιά εισέρχονται στο παιχνίδι με τη σύμφωνη γνώμη των κηδεμόνων τους.

Ο μύθος του ορφανού

Η φαντασίωση του παιδιού να μεγαλώνει χωρίς οικογένεια τοποθετείται σύμφωνα με την εξελικτική ψυχολογία και την ψυχανάλυση στα αναγκαία, δομικά χαρακτηριστικά της πορείας του προς την εξατομίκευση, την ανεξαρτησία και τέλος την ενηλικίωση. Άλλωστε, στο φαντασιακό κόσμο του παιδιού η απώλεια των γονιών -και ιδίως του γονέα του ίδιου φύλου με εκείνο- προϋποθέτει μια ασυνείδητη πράξη φόνου, προκειμένου να κατακτήσει τα προνόμια εκείνου και να τοποθετηθεί στη θέση που εκείνος έχασε.

Δεν είναι λίγες οι φορές που ο κόσμος της φαντασίας τρεφόταν από τους μύθους και τα παραμύθια, δημιουργώντας το ιδανικό πλαίσιο προβολής όλων αυτών των ασυνείδητων ενστίκτων. Παραμύθια του Άντερσεν, όπως «Το κοριτσάκι με τα σπίρτα», και των αδερφών Γκριμ, όπως «Η Χιονάτη», «Ο κοντορεβυθούλης», «Ο Χάνσελ και η Γκρέτελ», αλλά και έργα όπως ο «Όλιβερ Τουίστ» του Καρόλου Ντίκενς ασκούν μεγάλη επίδραση στην παιδική ψυχή, ενώ δρουν προς την κατεύθυνση της εκτόνωσης του παιδικού απωθημένου και της τελικής διατήρησης της οικογενειακής θαλπωρής, αφού σε μια διαφορετική περίπτωση η ζωή στον έξω κόσμο φαντάζει σκληρή και αδυσώπητη.

Οι αντιδράσεις

Πολύ νωρίς τα παιδιά που έλαβαν μέρος στο τηλεπαιχνίδι, όπως ήταν αναμενόμενο, άρχισαν να τσακώνονται. Κάποια αγόρια προσπάθησαν να απομονώσουν και να μειώσουν κάποια άλλα, ενώ οι ζήλιες και οι αντιπάθειες εκτονώνονταν με φωνές και σωματικές επιθέσεις. Το πιο σύνηθες πρόβλημα, όμως, που ανέκυψε ήταν η επιθυμία των παιδιών, ιδίως των αγοριών, να ξαναγυρίσουν στους γονείς τους, βάζοντας τα κλάματα και ζητώντας από την παραγωγή να τα αφήσει να φύγουν. Η τάξη και το οικογενειακό πλαίσιο της ασφάλειας και της καθοδήγησης ήταν αυτά που τους έλειπαν περισσότερο.

Πολλοί συντάκτες βρετανικών εφημερίδων αναρωτιούνται σε τι και ποιον θα ωφελήσει αυτό το reality, ενώ το πιο ανατριχιαστικό είναι ότι οι ίδιοι οι γονείς πίεσαν τα παιδιά τους να λάβουν μέρος, και αυτό αποδεικνύεται από τις συμμετοχές, που ξεπέρασαν τις 200.

Απ' ό,τι μπορούμε να συμπεράνουμε, η τηλεόραση έχει την ελευθερία να πειραματίζεται βάζοντας στο μικροσκόπιο τις ζωές όλων, ανεξαρτήτως ηλικίας και ευπαθούς κοινωνικής ομάδας στην οποία εντάσσονται. Το ερώτημα, όμως, είναι γιατί τα μεγαλεπήβολα εμπορικά τους σχέδια βρίσκουν ανταπόκριση...

Η ομοφυλοφιλία ως ανάγκη διάκρισης

Αγαπημένο μου ημερολόγιο, την περασμένη εβδομάδα η είδηση που έκανε το γύρο του κόσμου ήταν η ανάληψη της πρωθυπουργίας της Ισλανδίας από την πρώτη δηλωμένη γυναίκα ομοφυλόφιλη στον κόσμο.

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 06>02

Η 66χρονη Τζοάνα Σιγκουρνταντότιρ ανέλαβε καθήκοντα ως επικεφαλής της μεταβατικής κυβέρνησης ενότητας στην Ισλανδία, εν μέσω της χειρότερης οικονομικής κρίσης που έχει αντιμετωπίσει η χώρα.
Με σπουδές στα οικονομικά, έχοντας δουλέψει ως αεροσυνοδός για 9 χρόνια, εκλεγμένη βουλευτής από το 1978 και υπουργός από το 1987, η Σιγκουρνταντότιρ απασχόλησε τα διεθνή ΜΜΕ περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο πολιτικό της χώρας της. Η αιτία δεν ήταν φυσικά οι ικανότητές της, αλλά η σεξουαλική της προτίμηση.

Η Ισλανδή πρωθυπουργός, χωρίς να έχει διάθεση να προκαλέσει αλλά και χωρίς να συνοδεύει τη ζωή της κάποιο αίσθημα ενοχής, άθελά της έγινε γνωστή σε όλη την υφήλιο για την κρεβατοκάμαρά της.

Εν έτει 2009, σε ένα διεθνοποιημένο κόσμο, ο οποίος μέσω της συνεχούς διάχυσης της πληροφορίας παράγει τον πιο ομογενοποιημένο πολιτισμό από ποτέ, όπου οι ευαισθησίες απέναντι σε άτομα με ειδικές ανάγκες είναι πλέον μόδα, οι οικολογικές ανησυχίες trendy και οι ομοφυλόφιλοι αποτελούν και αυτοί μέρος του συστήματος αλλά και της εξουσίας, η είδηση είναι ότι «η κόρη του Σιγκούρνταρ είναι λεσβία».

Γιατί άραγε οι άνθρωποι ενδιαφέρονται ακόμα τόσο πολύ, σοκάρονται, αλλά και γοητεύονται από μια τέτοια είδηση; Τι χαρακτηριστικά διαθέτει ένας ομοφυλόφιλος έναντι ενός ετεροφυλόφιλου που τον κάνουν να διαφοροποιείται ως άνθρωπος και ως πολιτικός; Γιατί τα ΜΜΕ συνεχώς αναζητούν την άρση των στερεοτύπων μέσω της επιβολής των ίδιων μύθων και μεγαλύτερων;

Γιατί σε κάποια άλλη περίπτωση δεν ενδιαφέρει κανέναν εάν ένας πολιτικός είναι κοντός, έχει χάσει το ένα του νεφρό, είναι υιοθετημένος, φοράει παράταιρες κάλτσες όταν κοιμάται και ιδρώνουν τα χέρια του όταν συστήνεται...

ΣΑΒΒΑΤΟ 07>02

Τις τελευταίες εβδομάδες προβάλλεται στους κινηματογράφους η νέα ταινία του Γκας Βαν Σαντ, με τον τίτλο «Milk». Πρωταγωνιστής της είναι ο υπέροχος Σον Πεν, ο οποίος υποδύεται τον Χάρβεϊ Μιλκ, τον πρώτο δηλωμένο ομοφυλόφιλο άνδρα που κατέκτησε δημόσιο αξίωμα στις ΗΠΑ.
Η ιστορία εκτυλίσσεται γύρω από τον πρωταγωνιστή και τη ζωή του. Μια ζωή όπου μέχρι τα 40 χρόνια βρισκόταν στην αφάνεια και στην ανωνυμία, προσπαθώντας να κρύψει τη σεξουαλική του διαφοροποίηση, από φόβο για τη σωματική του ακεραιότητα και την εργασιακή του θέση. Κάποια στιγμή, συνειδητοποιώντας ότι η ζωή του στερείται ποιότητας και ελεύθερων επιλογών, αποφάσισε να διατρανώσει την ομοφυλοφιλία του, με την πεποίθηση ότι θα βοηθήσει με αυτό τον τρόπο τις μειοψηφούσες κοινωνικές ομάδες -μέρος των οποίων είναι οι ομοφυλόφιλοι- προκειμένου να πάψουν να υφίστανται την κοινωνική καταπίεση και τον κοινωνικό αποκλεισμό που βίωνε ο ίδιος στο πετσί του μέχρι εκείνη τη στιγμή. Η προστασία των δικαιωμάτων των ομοφυλοφίλων έγινε ομπρέλα για την προάσπιση των ατομικών και των πολιτικών δικαιωμάτων όλων όσοι βρίσκονταν στο περιθώριο της ζωής.

Τη δεκαετία του '70, άλλωστε, οι ομοφυλόφιλοι είχαν κάθε λόγο να συσπειρώνονται και να διεκδικούν το αυτονόητο δικαίωμα στη ζωή και στην εργασία, από τη στιγμή που η ομοφυλοφιλία θεωρούνταν με διαστρεβλωμένο τρόπο εχθρός της οικογένειας και κίνδυνος για την εξέλιξη μιας κοινωνίας. Έπρεπε να δοθούν αυτές οι μάχες, γιατί ο ρατσισμός και ο αποκλεισμός από μερικούς «νοικοκυραίους» καραδοκούσαν: για να πάψει να θεωρείται ο ομοφυλόφιλος ισότιμος του βιαστή, του ανώμαλου ή του παιδόφιλου.

Και στην περίπτωση του «Milk», αυτές τις μάχες τις πλήρωσε με την ίδια του την ύπαρξη.

Σήμερα όμως η ζωή φαίνεται διχασμένη, και ενώ ζούμε πιο φιλελεύθερα και δημοκρατικά, εντούτοις χρησιμοποιούμε την κάθε ατομική απόκλιση ή με ενοχή και συγκάλυψη ή με υπερβολική προβολή, για χάριν της εμπορικότητας ή μιας υποτιθέμενης ασυλίας. Σε προσωπικό επίπεδο, ακόμα και στη μικροαστική, οικογενειολάγνα Ελλάδα, όλοι αποδέχονται τους ομοφυλόφιλους ως ισότιμους πολίτες, όλοι τους έχουν συναναστραφεί στην εργασία ή στην κοινωνική ζωή, και ελάχιστοι είναι αυτοί που σοκάρονται στο άκουσμα της σεξουαλικής τους προτίμησης. Ο δημόσιος, όμως, βίος φοράει φερετζέ. Τουλάχιστον στα καθ' ημάς πολιτικά πράγματα, κανείς δεν επιθυμεί να αναφερθεί σε τέτοιου είδους προτιμήσεις και κανείς δεν θέλει να κρίνεται έχοντας αυτήν τη συγκεκριμένη ταμπέλα. Αυτό που κρίνεται σε κάθε περίπτωση είναι το κίνητρο της μη αποκάλυψης. Εάν θεωρείται προσωπικό δεδομένο που δεν επηρεάζει κανέναν αλλά και δεν πειράζει εάν μαθευτεί, γέρνει διαφορετικά στη ζυγαριά από το φόβο και τις πολιτικές εξαρτήσεις που παράγουν τέτοιες προτιμήσεις, που συνοδεύονται με ενοχή και άρνηση.

ΚΥΡΙΑΚΗ 08>02

Γιατί πρέπει κάποιος να δηλώσει εκ προοιμίου τι είναι; Γιατί τα ΜΜΕ επιθυμούν διακαώς να τον κατατάξουν κάπου, προσπαθώντας να εξαγάγουν και κάποια αυτονόητα συμπεράσματα που συνοδεύουν αυτή την επιλογή του; Γιατί ένας οικογενειάρχης είναι απαραίτητα συντηρητικός άνδρας και ένας ομοφυλόφιλος υπερασπιστής του φιλελευθερισμού; Σε μια εποχή στην οποία επιθυμούμε την κατάρρευση των στερεοτύπων, αγκιστρωνόμαστε από αυτά. Ο πρώτος Αφροαμερικανός Πρόεδρος στην ιστορία της Αμερικής αποτελεί είδηση εξαιτίας των αγώνων που έχουν δώσει οι Αφροαμερικανοί για να κατοχυρωθούν τα δικαιώματά τους, όχι επειδή είναι μόνο μαύρος στο χρώμα του δέρματος. Και αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα ότι θα προτιμά όλους τους έγχρωμους πολίτες έναντι των λευκών.
Η Ισλανδή πρωθυπουργός, σε μια χώρα όπου τα ήθη δεν είναι διόλου συντηρητικά, δεν έδωσε κανέναν αγώνα για την επιβολή της προτίμησης της. Κανείς δεν την κατέταξε κοινωνικά ως λεσβία και το ότι είναι δηλωμένη δεν συνοδεύεται από αιματηρούς προσωπικούς αγώνες.

Για τη συντηρητική και σοβαροφανή Ευρώπη, όλα αυτά έχουν ακόμα σημασία. Τα δίπολα που οδηγούν σε ρατσισμό και η ανάγκη για κατηγοριοποίηση είναι υπαρκτά και ζωντανά στις μέρες μας, είναι περασμένα στο DNA μας. Λες και συγκρινόμενοι με τον Άλλον, αποκτούμε και εμείς θέση από την απόκλιση ή τη σύγκλιση. Πάντα αντιμετωπίζοντας τον Άλλον και τα χαρακτηριστικά του με κακεντρέχεια και ποτέ καταπρόσωπο. Και όταν «κράζουμε» κάποιους, πάγια τακτική των ομοφυλόφιλων για άλλους που το κρύβουν, δεν είναι για να τους απελευθερώσουμε αλλά για να τους τιμωρήσουμε, που συνεχίζουν να απολαμβάνουν περισσότερα προνόμια από μας, παρ' όλο που ζουν στο ψέμα.

Και αυτά σε μια κοινωνία που ρέπει τελικά προς τη στυγνή και βαρετή ομοιομορφία δεν είναι καθόλου ευοίωνα.

Τηλεοπτική κατάθλιψη

Σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύτηκε αυτό το μήνα στην Επιθεώρηση των Αρχείων Γενικής Ψυχιατρικής, όσο πιο πολύ οι έφηβοι βλέπουν τηλεόραση τόσο αυξάνονται οι πιθανότητες να νοσήσουν από κατάθλιψη στη νεότητά τους.

Εγώ, που δεν είμαι ούτε έφηβη ούτε στην πρώτη μου νεότητα, κινδυνεύω να πάθω ήδη κατάθλιψη με την ελληνική τηλεόραση, και ας μη με έχουν συμπεριλάβει στο δείγμα οι ερευνητές.

Η αγένεια της ημιμάθειας

Η τηλεόραση, πέρα από την κιτς αισθητική των εκπομπών που προβάλλει και τη ροπή στον αέναο κιτρινισμό, διακρίνεται και για την έλλειψη καλών τρόπων. Είθισται όταν είσαι ο οικοδεσπότης μιας εκπομπής και επιλέγεις έναν καλεσμένο που κατά τη δική σου άποψη είναι ο πιο κατάλληλα καταρτισμένος επί του θέματος που παρουσιάζεις, να του παραχωρείς τον τηλεοπτικό χρόνο που χρειάζεται για να ξεδιπλώσει τις απόψεις του. Αυτό σημαίνει ότι θα τον σεβαστείς και δεν θα τον διακόπτεις συνεχώς με σχόλια και μικρά βιντεάκια, και σε καμία περίπτωση δεν θα τον κουβαλήσεις μέχρι το στούντιο της εκπομπής για να του πεις εσύ τι ξέρεις για το θέμα. Την προηγούμενη Τρίτη, ακόμα και οι λεγόμενες σοβαρές εκπομπές, τύπου «Ανταποκριτές» στη ΝΕΤ, υπέπεσαν σε παρόμοια σφάλματα τηλεοπτικής δεοντολογίας. Οι δύο οικοδεσπότες της εκπομπής, ενώ φιλοξενούσαν τον Νικόλα Βουλέλη, διευθυντή Σύνταξης του ΑΠΕ, για τις εκλογές στο Ισραήλ και για το τι μέλλει γενέσθαι για τον παλαιστινιακό λαό, δεν τον τίμησαν όσο θα έπρεπε. Ακόμα και τον απεσταλμένο τους Πάνο Χαρίτο, που δεν ήταν στην Ιερουσαλήμ, όπως εκ παραδρομής είπαν, αλλά στο Τελ Αβίβ, προσπάθησαν να ξεπεράσουν σε πληροφορίες. Ε, είναι αλήθεια ότι το στούντιο της Μεσογείων μιλάει απευθείας με το κόμμα Λικούντ.

Ο μεγάλος θυμός

Αμέσως μετά τους «Ανταποκριτές», η Μαρία Κατσουνάκη στην εκπομπή της ΝΕΤ για τον κινηματογράφο είχε προσκαλέσει το σκηνοθέτη Νίκο Παναγιωτόπουλο, με αφορμή την προβολή της ταινίας του «Πεθαίνοντας στην Αθήνα». Ο σκηνοθέτης ήταν δικαιολογημένα έξαλλος με την κατάσταση που επικρατεί στο τηλεοπτικό τοπίο και στο χώρο του -ανύπαρκτου- πολιτισμού. Έθιξε μερικά πολύ σημαντικά πράγματα: Ως πότε θα προβάλλονται οι γραφικές ταινίες του υποτιθέμενου παλιού «καλού» κινηματογράφου, τη στιγμή που δεν ευνοούνται οι νέες κινηματογραφικές προσπάθειες; Γιατί οι καλύτερες ταινίες προβάλλονται τις καθημερινές στις 3 το πρωί από την τηλεόραση, ενώ στη ζώνη υψηλής τηλεθέασης προβάλλονται σκουπίδια; Ως πότε αυτή η χώρα θα θάβει τα δικά της παιδιά και μερικοί κριτικοί θα παίζουν τα δικά τους παιχνίδια εξουσίας εις βάρος της δημιουργίας;

Η δημοσιογράφος, μάλλον από φόβο, δεν μπόρεσε να παρακολουθήσει και να κεντρίσει την πολύ ενδιαφέρουσα κατάθεση του σημαντικού αυτού σκηνοθέτη. Πυροσβεστικά και αμήχανα, προσπαθούσε να υποτιμήσει την ένταση και την ισχύ των λεγομένων του αντί να τον αφήσει να τα πει για ακόμα μια φορά έξω από τα δόντια, όπως άλλωστε αρμόζει σ' αυτές τις περιπτώσεις.

Σάκη μου, το μαντίλι σου

Μπορεί η κυβέρνηση της χώρας να μην έχει λάβει κανένα απολύτως μέτρο σε ορίζοντα τριμήνου για την οικονομική κρίση που διογκώνεται και επηρεάζει τις ζωές όλων μας, η διοίκηση όμως της ΕΡΤ από τον περασμένο Μάιο έχει ανακοινώσει ότι ο Σάκης Ρουβάς θα μας εκπροσωπήσει στην Eurovision. Όχι τίποτα άλλο, για να μη λέτε ότι δεν δουλεύει κανένας σ' αυτόν τον τόπο.

Χθες, λοιπόν, παρουσιάστηκαν τα τρία τραγούδια της ελληνικής συμμετοχής. Από αυτά το κοινό καλείται να επιλέξει το επικρατέστερο για τη σπουδαία συμμετοχή μας σ' αυτόν τον υπέρλαμπρο θεσμό. Το φαγητό ήταν φτιαγμένο με τα ίδια βαρετά υλικά: δύο dance τραγουδάκια για να κουνήσει λίγο το κορμάκι του ο πατέρας Σάκης, μια μπαλάντα για τον Άγιο Βαλεντίνο, ενώ και για τα τρία τραγούδια οι συνθέτες είναι ο εξής ένας Τάδε Ταδόπουλος. Το καλύτερο, όμως, ειπώθηκε διά στόματος Τζόνι -be good- Καλημέρη: Φέρνουμε πρωτιές στο διαγωνισμό της Eurovision, γιατί εκεί που οι άλλοι το βλέπουν ως πανηγυράκι, εμείς το θεωρούμε κάτι πολύ σοβαρό για τη χώρα...

Μήπως μετά από όλα αυτά ανήκετε και εσείς στο δείγμα της έρευνας για την κατάθλιψη;

Το σωστό timing να γίνεις γονιός

Αγαπημένο μου ημερολόγιο, ποια είναι η κατάλληλη ηλικία για να γίνει κάποιος γονιός;

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 13>02

Την περασμένη Δευτέρα ήρθε στον κόσμο στη Μεγάλη Βρετανία ένα υγιέστατο κοριτσάκι, η Maisie Roxanne. Αυτό από μόνο του δεν θα αποτελούσε είδηση εάν δεν συνοδευόταν από την πληροφορία ότι η μητέρα της μικρής Chantelle Steadman είναι μόλις 15 ετών. Τα πράγματα άρχισαν να περιπλέκονται όταν στη μάχη για την πατρότητα ενεπλάκησαν δύο νεαροί άντρες, ο ένας μικρότερος από τον άλλο. Αρχικά η εφημερίδα «Sun» αποκάλυψε ότι πατέρας του νεογέννητου είναι ο Alfie Patten, ο οποίος ήταν μόλις 12 ετών όταν η έφηβη συνέλαβε. Λίγες μέρες μετά τον τοκετό το νεαρό ζευγάρι φωτογραφήθηκε για τον Τύπο και έκανε δηλώσεις για το ευτυχές, αλλά πρόωρο γεγονός της ζωής τους.
Κανείς, όμως, δεν μπορούσε να φανταστεί ότι θα υπήρχε και τρίτο πρόσωπο στην ιστορία, μέχρι τη στιγμή που εμφανίστηκε ο Richard Goodsell, 16 ετών, ο οποίος, όπως αποκάλυψε στην εφημερίδα «The News of the World», είναι ο πατέρας του παιδιού. Σύμφωνα με τις περήφανες δηλώσεις του, ισχυρίστηκε ότι «μπορεί να είμαι εγώ ο πατέρας. Όλοι στον περίγυρό μου είναι πεπεισμένοι. Ακόμα και οι φίλοι, όπως και η μαμά μου, πιστεύουν ότι το μωρό έχει πάρει τα μάτια μου». Είναι άλλωστε αποφασισμένος να κάνει μέχρι και τεστ DNA για να το αποδείξει και να αναλάβει τις ευθύνες του.

Η είδηση δεν έκανε μόνο το γύρο της Αγγλίας, αλλά και του κόσμου. Θορυβημένοι οι πολιτικοί και πολιτειακοί άρχοντες της Γηραιάς Αλβιώνας προέβησαν σε δηλώσεις, σοκαρισμένοι λίγο με την είδηση των έφηβων γονιών. Συγκεκριμένα, ο David Cameron, ο αρχηγός των Συντηρητικών, μιλώντας στο Βρετανικό Πρακτορείο Ειδήσεων, θεωρεί ότι η πατρότητα και η μητρότητα δεν είναι κάτι που πρέπει να απασχολεί σοβαρά τους εφήβους, δεν είναι αυτό στο οποίο πρέπει να επενδύουν. Από την πλευρά του. ο πρωθυπουργός Gordon Brown, ο οποίος βλέπει για ακόμα μία φορά τη δημοτικότητά του να κατακρημνίζεται, συμφωνεί στο γεγονός ότι όλοι στην κοινωνία πρέπει να προσπαθούν ώστε να αποφεύγονται οι ανήλικες κυήσεις. Οι φορείς των Οργανώσεων για ζητήματα Σεξουαλικής Υγείας τονίζουν την ανάγκη των παιδιών να λάβουν σωστή και πλήρη ενημέρωση για ζητήματα που αφορούν τη ζωή τους, ενώ πολίτες και fora στο Διαδίκτυο κάνουν λόγο για διαλυμένες οικογένειες, για γονείς απόντες, για παιδιά που γκρεμίζουν το μέλλον τους, αναγκαζόμενα να εγκαταλείψουν την εκπαίδευση για να μεγαλώσουν τα παιδιά τους.

ΣΑΒΒΑΤΟ 14>02

Η είδηση σοκάρει, ιδίως επειδή προέρχεται από την Αγγλία. Διότι παρόμοιες ειδήσεις έχουν ταξιδεψει κατά καιρούς, αλλά αφορούν σε κορίτσια των 12, 13, 14 και 15 ή ακόμα και 5 ετών -που είναι η μικρότερη γυναίκα που έχει μείνει έγκυος στον κόσμο- με το εξής κοινό χαρακτηριστικό. Οι περισσότερες προέρχονται από χώρες του Τρίτου Κόσμου, χωρίς καμία εκπαίδευση και ενημέρωση ή με θρησκευτικές καταβολές που καταδικάζουν την άμβλωση. Πολλές από αυτές έχουν θανατωθεί, ενώ οι περισσότερες αναγκάστηκαν να έρθουν εις γάμου κοινωνία με τον πατέρα του παιδιού, άσχετα εάν το επιθυμούσαν ή όχι. Η Ινδία, το Περού, το Αφγανιστάν, ακόμα η Τουρκία, η φυλή των Ρομά αλλά και τα ελληνικά χωριά έχουν παράδοση σε πρώιμες κυήσεις. Απομακρυσμένες και ντροπιασμένες οι έφηβες, βλέπουν το σκληρό πρόσωπο της κοινωνίας μέσα από την έλευση ενός θείου δώρου, όπως είναι ένα παιδί. Φτωχές, αμόρφωτες, πολλές από αυτές έχοντας πέσει θύματα βιασμού, εξαναγκάζονται να περάσουν μια ζωή με ένα δυνάστη άντρα, αφού εγκαταλείφθηκαν πρώτα από έναν τύραννο πατέρα. Και θεωρείται τύχη εάν τους αφήσουν στα χέρια τους τα παιδιά τους, προκειμένου να τα μεγαλώσουν εκείνες, αφού δεν είναι λίγες οι φορές που κάποιες βλέπουν τα παιδιά τους να πεθαίνουν από έλλειψη τροφίμων ή να γίνονται αντικείμενο αγοραπωλησίας από πλούσιους δυτικούς «πελάτες».
Το σπάνιο όμως στην προκειμένη περίπτωση είναι η ηλικία του πατέρα. Ή καλύτερα των πατέρων. Διότι η έφηβη από τη Βρετανία δεν είχε μόνο συνάψει σεξουαλικές σχέσεις -τα 14 ή τα 15 έτη άλλωστε πλέον είναι ό,τι ήταν τα 18 για τις προηγούμενες γενιές-, αλλά είχε και δεύτερο παρτενέρ. Οι επιλογές της είχαν πάντως ένα ηλικιακό εύρος. Διότι ένα αγόρι στα «γλυκά» 16 κάτι παραπάνω ξέρει από τα άγουρα 12...

ΚΥΡΙΑΚΗ 15>02

Το σεξ χωρίς ουσιαστική ενημέρωση, ιδίως στην εφηβεία, ενέχει σοβαρούς κινδύνους: από την ψυχική φθορά της άμβλωσης, την επιφόρτιση με ένα παιδί σε πολύ άγουρη και ανώριμη ηλικία, μέχρι και το ρίσκο των σεξουαλικώς μεταδιδόμενων ασθενειών. Όπως και στη χώρα μας, το σεξ θεωρείται ακόμα ταμπού για τα σχολεία και η ενημέρωση είτε γίνεται τεχνικά και αποσπασματικά, μιλώντας μόνο για το προφυλακτικό ως μέθοδο πρόληψης, είτε δεν γίνεται καθόλου, αφού ακόμα δεν έχουν εγκριθεί ανάλογα κονδύλια για την εφαρμογή τέτοιου είδους ενημέρωσης στα σχολεία.
Η σεξουαλική αγωγή όμως σε μια σύνθετη και απαιτητική κοινωνία, όπως η δική μας, δεν αρκεί. Οι μαθητές, οι καθηγητές όπως και οι γονείς οφείλουν να λάβουν μια πιο ολιστική και ψυχική γνώση για τα στάδια εξέλιξης ενός παιδιού, τις αλλαγές που συμβαίνουν προς το δρόμο της ενηλικίωσης, τον τρόπο που εδραιώνονται οι βάσεις στην προσωπικότητά του για μια ολοκληρωμένη ύπαρξη. Το σεξ είναι ένα από τα πολλά και διαφορετικά πεδία στα οποία καλείται το παιδί να οργανωθεί, να αντεπεξέλθει και να απολαύσει. Τα εμπόδια όμως που ενδεχομένως να συναντήσει είναι αναρίθμητα, και η εκπαίδευση αυτό το στόχο θα έχει ώστε να το βοηθήσει να τα υπερκεράσει χωρίς να πληγεί η αυτοπεποίθησή του ή και η ζωή του.

Είναι άξιον απορίας, όμως, ότι αυτά τα περιστατικά συμβαίνουν σε μια εποχή που η γενιά των 30+ αποφεύγει τη μητρότητα και την πατρότητα σαν ο διάολος το λιβάνι. Εφευρίσκει τρόπους αναβολής και προβάλλει συνεχώς επιχειρήματα περί ανωριμότητας και εργασιακών εκκρεμοτήτων, ακόμα και εάν βρίσκεται στο κατώφλι των 40 χρόνων. Κανείς δεν ισχυρίζεται ότι ένα παιδί μπορεί να φέρει εις πέρας το δύσκολο βάρος της ανατροφής ενός βρέφους, αλλά από την άλλη, πόσο χρονών παύεις να θεωρείσαι παιδί;

Ο σκοπός αγιάζει το (τηλεοπτικό) μέσο

Είναι σπάνιες οι στιγμές που η τηλεόραση παράγει ανιδιοτελές κοινωνικό έργο. Όπως όλοι οι τομείς που βασίζουν τη βιωσιμότητά τους στην οικονομική εκμετάλλευση, έτσι και η μικρή οθόνη μετράει πάνω από όλα τις απολαβές για ό,τι θα προβληθεί. Οι ιθύνοντες του μέσου άλλωστε θεωρούν το ανθρώπινο δράμα την καλύτερη ψυχαγωγική συνταγή. Το συναίσθημα μπορεί να τους αφορά ως τρόπος αύξησης της τηλεθέασης, όμως ποτέ δεν αφήνουν να τους παρασύρει σε επιλογές που δεν θα απέδιδαν εμπορικά.

«Μυρίζει σάρκα»

Στην πραγματική ζωή, όμως, υπάρχουν πάρα πολλοί άνθρωποι οι οποίοι, είτε επειδή πάσχουν οι ίδιοι και η οικογένειά τους είτε επειδή είναι επαγγελματίες σε κοινωνικούς φορείς, χρειάζονται την προβολή και την ενημέρωση που παρέχει η τηλεόραση. Την αποφεύγουν, όμως, συνειδητά γιατί τη φοβούνται. Ίσως δικαιολογημένα, αφού όσες φορές η τηλεόραση έχει καταπιαστεί με τραγικά ζητήματα, νόσους και ανθρώπινα δράματα, κατορθώνει να εκμαυλίσει τα γεγονότα, να εκμεταλλευτεί τα θύματά της, ενώ την ίδια στιγμή εκχυδαΐζει τον πόνο μέσω των συνεχών τηλεοπτικών επαναλήψεων. Ο κανόνας αυτός φυσικά δεν αποκλείει τις ελάχιστες εξαιρέσεις, όπως, π.χ., την εκπομπή του Σταύρου Θεοδωράκη, που τηρούν υπεύθυνη στάση απέναντι στην ανθρώπινη ύπαρξη.

Αντιστροφή των ρόλων

Αυτές τις μέρες η βρετανική κοινή γνώμη έχει έρθει αντιμέτωπη με το δράμα ενός 27χρονου κοριτσιού. Η Jade Goody, που έγινε δημοφιλής στο εσωτερικό της χώρας της για τη συμμετοχή της στο «Big Brother», βρίσκεται αντιμέτωπη με έναν πολύ επιθετικό καρκίνο, ο οποίος πολύ σύντομα, σύμφωνα με τους γιατρούς, θα της στερήσει τη ζωή. Η τηλεόραση έτσι και αλλιώς για τη νεαρή Jade έπαιξε καταλυτικό ρόλο στη σύντομη καριέρα της, από τη στιγμή που αγαπήθηκε για τον αντιδραστικό χαρακτήρα της στο βρετανικό ριάλιτι. Η συμμετοχή της τη βοήθησε να αυξήσει σημαντικά τα εισοδήματά της, εμφανιζόμενη σε διάφορες εκπομπές και «πουλώντας» στιγμές από τη ζωή της σε κοινή θέα.

Τώρα, με την εμφάνιση του καρκίνου, η 27χρονη πιέζεται από το χρόνο, αλλά και από τα ΜΜΕ, που επιθυμούν να εκμεταλλευτούν και το θάνατό της. Αντί, λοιπόν, εκείνη να κλειστεί στον εαυτό της στην προσπάθεια να αποφύγει την έκθεση της κατάστασής της, με αμφίβολα αποτελέσματα, επιλέγει να εκμεταλλευτεί το μέσο που την έκανε γνωστή. Με εμπορικές συμφωνίες που θα εξέπλητταν για τους διακανονισμούς τους ακόμα και ατζέντηδες του Χόλιγουντ, με ρήτρες για τήρηση των όρων της συμφωνίας, η Goody ήδη έχει πουλήσει τα δικαιώματα του επικείμενου γάμου της και της βάπτισης των δύο μικρών παιδιών της στη Living TV και στο περιοδικό «OK» έναντι 700.000 και 100.000 λιρών αντίστοιχα. Με αυτό τον τρόπο, ρυθμίζοντας τις τελευταίες υποχρεώσεις που έχει απέναντι στη ζωή της, που «ρίχνει τίτλους τέλους» τόσο πρόωρα, φροντίζει να αποκαταστήσει τη μελλοντική ζωή των δύο μικρών αγοριών της, τουλάχιστον από οικονομικής άποψης.

Το άσημο κορίτσι από το Essex, που έγινε διάσημο και πλούσιο μέσα σε μια νύχτα εξαιτίας της τηλεόρασης, δυστυχώς δεν έχει πλέον τη δυνατότητα να απολαύσει τη ζωή του, εντός ή εκτός των τηλεοπτικών πλατό. Εντούτοις διαθέτει το κουράγιο και το σθένος να χειριστεί εκείνη ακόμα και την ύστατη στιγμή το μέσο που την ανέδειξε, αντί να πέσει θύμα των «αρπακτικών». Και αυτήν τη φορά ο σκοπός της είναι ιερός.

Μια νίκη με κάθε τίμημα

Αγαπημένο μου ημερολόγιο, μήπως έχουμε χάσει ως έθνος την έννοια της προσπάθειας, επιθυμώντας τη νίκη με κάθε τίμημα;

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 20>02

Την προηγούμενη εβδομάδα παρακολουθώντας τρία διαφορετικά γεγονότα -την τελετή ανάδειξης του τραγουδιού της Eurovision, μια προεκλογική κοπή πίτας υπουργού της ΝΔ αλλά και την απονομή βραβείων ολυμπιονικών από τον υπουργό Πολιτισμού κ. Αντώνη Σαμαρά- συνειδητοποίησα πόσο στρεβλά τοποθετούμαστε απέναντι στις προσπάθειες που απαιτεί ένα νικηφόρο αποτέλεσμα.
Τα τελευταία χρόνια έχουμε ανακαλύψει τη χαρά της πρωτιάς. Μετά από πολλές δεκαετίες στην αφάνεια, σκαρφιστήκαμε την πατέντα να ερχόμαστε πρώτοι. Με αφετηρία τον υπέρλαμπρο και μέχρι πρότινος ασήμαντο διαγωνισμό της Eurovision, οι καπετάνιοι αυτού του τιμονιού έψαξαν να βρουν τρόπους να ξανανακτήσουν τη χαμένη αυτοπεποίθηση ενός έθνους που είχε να ζήσει στιγμές «ανάτασης» από το ιστορικά βροντερό «Όχι». Γι' αυτό και μάλλον ρίχτηκαν στη μελέτη των προδιαγραφών που θα μας έφερναν μια τέτοια πολυπόθητη νίκη. Αυτές οι προδιαγραφές δεν σχετίζονταν φυσικά με τη βελτίωση της μουσικής μας παράδοσης ή την επένδυση στην καινοτομία, ούτε με την τόλμη του πειραματισμού, στην ουσία και στην προώθηση ενός ελληνικού μουσικού στίγματος που θα έδινε ώθηση στις εσωτερικές καλλιτεχνικές διεργασίες αλλά και θα τόνωνε το τουριστικό κεφάλαιο. Όχι· αυτές οι προδιαγραφές σχετίζονταν με την αντιγραφή ξένων διαστρεβλωμένων προτύπων, τη συρραφή τραγουδιών που θα είχαν λίγο από μπουζούκι, λίγο από λατέρνα (και λίγο από τζατζίκι), την εμφάνιση νέων, όμορφων και σέξι «θεαματατζήδων», που ασχέτως εάν ξέρουν να τραγουδάνε, σίγουρα όμως κατέχουν από λίκνισμα. O στόχος είναι πάντα ένας και αυτός: η νίκη. Μια πρωτιά που θα μας βγάλει από το χάος της ανωνυμίας και της εθνικής κατρακύλας. Ασχέτως με την πορεία που μεσολαβεί, άσχετα με το τι επικρατεί στο μουσικό και καλλιτεχνικό πεδίο της χώρας, όταν έρχεται η στιγμή της Eurovision δεν δεχόμαστε τίποτα λιγότερο από την πρωτιά. Γι' αυτό και παρά τους χαλεπούς καιρούς, τα 2/3 των εσόδων της κρατικής τηλεόρασης φτάνουν δεν φτάνουν για τα promo tours του εκάστοτε «εθνικού» καλλιτέχνη. Άλλωστε, ο πήχης σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια έχει τοποθετηθεί ψηλά, οπότε φανταστείτε τα πανηγύρια που θα κάνει ο μουδιασμένος ελληνικός λαός εν μέσω οικονομικής κρίσης τη βραδιά της Eurovision, όταν το όνομα της Ελλάδας θα ακουστεί(;) στα πέρατα του κόσμου.

ΣΑΒΒΑΤΟ 21>02

Την ίδια, άλλωστε, συνταγή δοκίμασαν και όλοι οι φορείς με το μέχρι πρότινος άγουρο αθλητικό μας σύστημα. Όσοι παρακολουθούσαν τους Ολυμπιακούς Αγώνες τις δεκαετίες του '80 και του '90 θα θυμούνται την ανυπαρξία Ελλήνων αθλητών σε κλασικά αθλήματα, όπως είναι ο στίβος. Κάποια δειλά-δειλά βήματα γίνονταν τότε με την κολύμβηση και τα ομαδικά αθλήματα, όπως είναι το μπάσκετ, που όμως και σε αυτά οι αθλητές τους ποτέ δεν έφτασαν μέχρι τα σκαλιά του βάθρου.
Και ξαφνικά το τοπίο άλλαξε. Εκτός από το νέο αίμα που εισέρρευσε σε κάθε λογής αθλήματα, τις ελληνοποιήσεις αθλητών από τα Βαλκάνια αλλά και τη μεγαλύτερη κρατική χρηματοδότηση που γνώρισε ο ελληνικός αθλητισμός στην ιστορία του, ήρθαν επιτέλους και τα πολυπόθητα ολυμπιακά μετάλλια. Όμως, κανείς ποτέ δεν αναρωτήθηκε πώς μπόρεσε ξαφνικά μια χώρα χωρίς σπουδαία αθλητική παράδοση, χωρίς κουλτούρα και υποδομές, να κοιτά στα μάτια αθλητές με μεγάλη ιστορία σε αθλήματα όπως είναι ο στίβος, η άρση βαρών και η ενόργανη. Η κοινωνία δεν αμφισβήτησε ποτέ πώς έρχονταν αυτά τα μετάλλια, διότι η ελληνική κοινωνία δεν θέλει να ξέρει όσα της είναι στενόχωρα. Η επιθυμία της για επίπλαστη χαρά και μεγαλειώδη νίκη είναι μεγαλύτερη από την ουσία και το παίδεμα της προσπάθειας που απαιτείται για έναν αθλητή που θέλει να ξεχωρίσει με την αξία του. Και όπως συνηθίζει να γυρίζει την πλάτη της σε αθλητές που έχουν κοπιάσει έντιμα αλλά δεν είδαν την καταξίωση της πρόκρισης, έτσι γυρνά και την πλάτη της σε οτιδήποτε και οποιονδήποτε αγαπά το δρόμο της προσπάθειας χωρίς να επιζητεί πάνω του τη χρυσόσκονη μιας κλεμμένης νίκης.

ΚΥΡΙΑΚΗ 22>02

Θα φανταζόμασταν ότι ύστερα από όσα βίωσε ο ελληνικός λαός στις φωτιές του προπερασμένου Αυγούστου, τα απανωτά σκάνδαλα, τις αποπομπές υπουργών και τις εξεγέρσεις του Δεκεμβρίου δεν θα υπήρχε κανείς να τρέξει πλέον να ακούσει την «προεκλογική» ομιλία ενός βουλευτή ή ενός υπουργού. Ότι οι εποχές του '80, της πόλωσης και της λαϊκής συσπείρωσης θα είχαν παρέλθει ανεπιστρεπτί μπροστά στην ολική απομυθοποίηση της βαρύτητας των ηγετών μας. Ότι κανένας δεν θα πειθόταν με προκατασκευασμένους τάχα μου πύρινους λόγους για μια στήριξη εκ νέου «στο κόμμα που θα συνεχίσει την προσπάθεια» ή θα φέρει πάλι την ξαναζεσταμένη «Αλλαγή». Ότι οι μάσκες θα είχαν πέσει, και μόνο οι Απόκριες θα μας θύμιζαν το φτωχό μας παρελθόν σε κομπασμούς και αρχοντοχωριάτικα παινέματα. Ότι οι «Μεγάλοι Άνδρες» θα ήταν πλέον concept εκπομπής ιδιωτικού καναλιού, δανεισμένης από τη Βρετανία, αφού κανένας δεν υπάρχει πλέον να συγκαταλεγεί στο σύγχρονο πάνθεον των Mεγάλων.
Για μία τελευταία όμως φορά θα άξιζε να στηρίξουμε έναν πολιτικό μόνο και μόνο για την προσπάθεια που θα κατέβαλλε, ακόμα και χωρίς ορατό αποτέλεσμα. Θα άξιζε να του δώσουμε την πολιτική του ευκαιρία μόνο και μόνο επειδή διαθέτει στοιχειώδη αντανακλαστικά κατανόησης της κοινωνίας. Αυτός, θα άξιζε την ψήφο μας, αρκεί να υπήρχε.

Αντ' αυτού, συρρέουμε ακόμα σε ομιλίες επιβραβεύοντας και χειροκροτώντας ανδρείκελα της πολιτικής· για τα οποία δεν πιστεύουμε ότι μπορούν να φέρουν μια ουσιαστική κοινωνική νίκη, αλλά επενδύουμε στη δύναμή τους για ρουσφέτια.
Αυτή είναι η μόνη ικανότητα που αναγνωρίζουμε στον Έλληνα πολιτικό. Γι' αυτό άλλωστε και στις επόμενες εκλογές θα στηρίξουμε όσους μπορούν να εξασφαλίσουν και σε μας την πρωτιά χωρίς την προσπάθεια.

Οι άνθρωποι πίσω από τους αριθμούς

Αγαπημένο μου ημερολόγιο, ακόμα και τη στιγμή της κρίσης ξεχνάμε ότι πίσω από τους αυξανόμενους αριθμούς απολυμένων βρίσκονται άνθρωποι.

ΤΡΙΤΗ 03>03

Το διεθνές ειδησεογραφικό δίκτυο CNN συνεργάζεται με ένα διαδικτυακό τόπο, το careerbuilder.com, που ασχολείται με όλα τα θέματα που σχετίζονται με την εργασία, τόσο σε πρακτικό επίπεδο (αγγελίες) όσο και σε θεωρητικό (έρευνες, ψυχολογικές και κοινωνικές τοποθετήσεις). Ένα πρόσφατο άρθρο, αναρτημένο μόλις χθες στο CNN, κάνει λόγο για τις σχέσεις που αναπτύσσονται στους χώρους εργασίας και πώς αυτές μπορούν να γίνουν καλύτερες. Συγκεκριμένα, το κείμενο ξεκινούσε με τον τίτλο «Όταν δεν "κολλάς" στη δουλειά», προτείνοντας μια σειρά από μέτρα που πρέπει να λάβει υπ' όψιν του ένας εργαζόμενος προκειμένου να γίνει αρεστός και αγαπητός στους συναδέλφους του, αυξάνοντας με αυτό τον τρόπο όχι μόνο τη δημοτικότητά του αλλά και την παραγωγικότητα της επιχείρησης, η οποία ευνοείται από το αληθινά ζεστό και ανθρώπινο κλίμα των εργαζομένων.
Διαβάζοντάς το, δεν μπόρεσα να αποφύγω την κυνικά απογοητευτική σκέψη ότι κάποιος μας εμπαίζει αναρτώντας ένα τέτοιου περιεχομένου άρθρο αυτήν τη στιγμή σε αυτή την ιστοσελίδα. Σε μία εποχή στην οποία όλα καταλύονται, οι απολύσεις διογκώνονται με ταχύτατους ρυθμούς, η παραγωγικότητα έχει πέσει, η ρευστότητα των επιχειρήσεων φαίνεται να στερεύει και τα κράτη, ανίκανα να δράσουν, κοιτούν θολωμένα, είναι λογικό το κλίμα στις τάξεις των εργαζομένων όχι μόνο να απειλείται από δριμύ πολικό ψύχος αλλά να βιώνει και την ερήμωση από την ξαφνική «θανατική ποινή» που επιβάλλεται σε όσους μέχρι πριν έβγαζαν κάπου το ψωμί τους.

Ένας δημοσιογράφος έρχεται καθημερινά σε επαφή με χιλιάδες ειδήσεις, πολλές από τις οποίες τις προσπερνά χωρίς να έχει τον απαραίτητο χρόνο να τις διυλίσει ή να σκεφτεί τη σημασία και τη μακροπρόθεσμη επιρροή τους. Τους τελευταίους, όμως, μήνες δεν μπορεί να μείνει κανείς ανεπηρέαστος από τις ανακοινώσεις του συνεχώς αυξανόμενου αριθμού των απολύσεων απλών εργαζομένων, χαμηλόμισθων, υψηλόμισθων, στελεχών και συμβούλων. Η μία επιχείρηση μετά την άλλη, στο χώρο των αυτοκινητοβιομηχανιών, των τραπεζών, των ΜΜΕ, των πολυεθνικών, των ασφαλιστικών εταιρειών, των μικρών, μεσαίων και μεγάλων επιχειρήσεων, του χώρου ένδυσης, υπόδησης και ομορφιάς, των τροφίμων κ.λπ., δημοσιεύει τον αριθμό των απολύσεων που στοχεύει να κάνει μέσα στο έτος για να μπορέσει να αντεπεξέλθει στον κυκλώνα της οικονομικής κρίσης, της οποίας το τέλος είναι δύσκολο να οριστεί με σαφήνεια.

Στην περίφημη ταινία «Matrix» των αδερφών Γουατσόφσκι, ο ήρωας έβλεπε να τρέχει στην οθόνη του υπολογιστή του σαν γάργαρο ρυάκι μια σειρά από άπειρους συνδυασμούς αριθμών, πίσω από τους οποίους κρύβονταν ανθρώπινα όντα.
Έτσι και σήμερα, πίσω από τους αριθμούς των απολυμένων, κάθε χώρας και κάθε εργασίας, δεν κρύβονται μόνο εργαζόμενοι, κρύβονται κυρίως άνθρωποι. Και έχει σημασία να γίνει ο διαχωρισμός, διότι ο δυτικός τρόπος ζωής, ένας τρόπος επιβολής του άκρατου φιλελευθερισμού και του εχθρικού καπιταλισμού, δεν βλέπει ανθρώπινες ζωές, βλέπει μόνο νούμερα. Όσο αυτά τα νούμερα εξυπηρετούν το σκοπό του πλουτισμού και της ανάπτυξης, τότε συμπεριλαμβάνονται στα φιλόδοξα σχέδια, υιοθετώντας ψυχολογικές πρακτικές και κοινωνιολογικές ερμηνείες για τόνωση του κλίματος της επιχείρησης, δημιουργία κύκλων φιλίας και συνεργασίας, κάνοντας τα πάντα όσο το δυνατόν πιο φιλικά και πιο ανθρώπινα. Μόλις, όμως, η οικονομική κρίση έδειξε τα δόντια της, το σκληρό και κυνικό πρόσωπο του συστήματος αυτοσυστήθηκε.

Οι εργαζόμενοι βλέπουν την καριέρα και τη θέση τους να καταρρέουν εν μία νυκτί. Άνθρωποι στους οποίους υπολόγιζαν, τώρα τους κλείνουν την πόρτα. Οικογένειες που στήθηκαν βάσει ενός συγκεκριμένου προγραμματισμού, αντιμετωπίζουν τους πρώτους σοβαρούς κλυδωνισμούς επιβίωσης. Δίκτυα συνεργατών, επαγγελματικών φίλων και γνωστών, στα οποία οι άνθρωποι έχουν επενδύσει χρόνια από τη ζωή τους, τώρα εξανεμίζονται στην αδυναμία τους να αποδείξουν τη στήριξή τους στα δύσκολα. Μόλις λίγους μήνες από την έλευση του 2009, γίνεται διεθνώς αντιληπτό ότι όχι μόνο το οικονομικό υπόβαθρο των κρατών αποδεικνύεται σαθρό, αλλά και το υπόβαθρο των ανθρωπίνων σχέσεων, το οποίο σε παλιότερες, επίσης ταλαιπωρημένες, εποχές έμοιαζε γρανιτένιο.

Η γυναίκα ως έμπνευση για έναν σύγχρονο ηγέτη

Αγαπημένο μου ημερολόγιο, οι ηγέτες του δυτικού κόσμου καλούνται να εμπνευστούν από το ρόλο της γυναίκας τα δύσκολα χρόνια της καταπίεσης.

ΚΥΡΙΑΚΗ 08>03

Την προηγούμενη Τετάρτη ο πρωθυπουργός της Βρετανίας κ. Γκόρντον Μπράουν, στην ομιλία του στο Κογκρέσο, μίλησε ανοιχτά για τις αξίες που πρέπει να επανεκτιμηθούν στους χαλεπούς καιρούς της οικονομικής κρίσης. Στην προσπάθειά του να προτείνει λύσεις, έκανε αναδρομή στο οικογενειακό του ιστορικό, υπενθυμίζοντας στον εαυτό του και στο ακροατήριό του τις αρχές που του μετέδωσε ο ευσεβής, επίσκοπος πατέρας του, που αφορούν στον πλούτο και πώς αυτός πρέπει να διανέμεται, και στην καλοτυχία, ένα στοιχείο που δεν πρέπει να συνοδεύει μόνο τη ζωή των ισχυρών. Επίσης, στη μακροσκελή ομιλία του αναφέρθηκε αρκετές φορές σε έννοιες που πρέπει να διέπουν μια κοινωνία, όπως είναι η ασφάλεια και η κοινωνική μέριμνα, η δυνατότητα να καλλιεργηθούν τα ταλέντα και η ευφυΐα των νέων, παρέχοντάς τους το πλαίσιο προετοιμασίας αλλά και ανάδειξης.
Όλη αυτή η συλλογιστική του Βρετανού πρωθυπουργού, σε συνδυασμό με την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας, που γιορτάστηκε χθες, έφερε στο προσκήνιο την επανατοποθέτηση του ρόλου του ηγέτη αλλά και της γυναίκας στο κοινωνικό γίγνεσθαι, ενός ρόλου που αναδεικνύει τα μητρικά χαρακτηριστικά τους συνδέοντας το παρελθόν με το μέλλον τους.

Η μητέρα ως κεντρικό πρόσωπο της οικογένειας, τα δύσκολα χρόνια της καταπίεσης λειτουργούσε ως συνεκτικός ιστός πολλών και διαφορετικών μελών, ως ασπίδα προστασίας για τα μικρότερα και πιο αδύναμα μέλη, καθώς και ως σάκος απορρόφησης των κραδασμών που επιφύλασσε η δύσκολη οικογενειακή συνύπαρξη. Ο άντρας, αυταρχικός και απόμακρος, δεν είχε τη δυνατότητα να κατανοήσει τις θυσίες και την υπομονή που χρειάζεται η ψυχική και ουσιαστική ανατροφή των παιδιών. Η μητέρα μέσα από το σιωπηλό και αφανής πρωταγωνιστικό της ρόλο αναδεικνυόταν ηγέτιδα στην επιρροή των αποφάσεων, στην ανάδειξη των καλών πλευρών της ομάδας, στη διατήρηση ενός γόνιμου πλαισίου ζυμώσεων και συνέχειας, παραγωγικότητας και ανταποδοτικότητας. Σαν μια σύγχρονη κοινωνία σοσιαλιστικού τύπου, η μητέρα έθετε το πλαίσιο μέσα στο οποίο αυτενεργούσαν τα μέλη της. Η συναισθηματική της νοημοσύνη επέβαλλε την τήρηση της αντικειμενικότητας απέναντι στα παιδιά της, ακόμα και εάν στήριζε σιωπηλά όσα είχαν μεγαλύτερη ανάγκη. Μπορεί η γυναίκα εκείνων των χρόνων να βίωνε πολύ μεγαλύτερη καταπίεση σε σχέση με σήμερα, εντούτοις στο συγκριτικά περιορισμένο πεδίο δράσης της ήταν η απόλυτα κυρίαρχη.

Σήμερα η γυναίκα του δυτικού κόσμου συνεχίζει να δρα σε έναν ανδροκρατούμενο κόσμο. Ενώ οι δίκαιοι αγώνες της έχουν σε μεγάλο βαθμό κερδηθεί, εντούτοις εκείνη φαίνεται πιο μπερδεμένη από ποτέ. Οι ρόλοι της έχουν πολλαπλασιαστεί, δημιουργώντας της σύγχυση για την κατεύθυνση που πρέπει να πάρει. Εγκλωβίζεται μέσα στα δικά της διλήμματα, υιοθετώντας πρακτικές σκληρότητας, κυνισμού, ανταγωνισμού και αλαζονείας, έχοντας απολέσει χαρακτηριστικά των προγόνων της που σχετίζονταν με την καρτερία, την προσφορά χωρίς ανταλλάγματα και την πίστη. Ήδη το αδιέξοδό της έχει φανεί στον ορίζοντα. Η γυναίκα του σύγχρονου κόσμου εμφανίζεται ως κοινωνική απειλή και όχι ως θεραπεία.
Τα ίδια ακριβώς προβλήματα αντιμετωπίζουν και οι σύγχρονοι ηγέτες, βλέποντας το ναυάγιο στο οποίο οδηγήθηκαν μέσα από το σύνθετο φαινόμενο της οικονομικής κρίσης. Η διάρρηξη των δεσμών με το παρελθόν, η απώλεια του ελέγχου, της κοινωνικής δικαιοσύνης, της πίστης σε αρχές, ιδανικά και θεσμούς, αλλά και η υιοθέτηση προτύπων που ταίριαζαν πιο πολύ σε καιροσκόπους, εκμεταλλευτές και στυγνούς εκβιαστές, είναι μερικά από τα προβλήματα που αναδεικνύει η κρίση. Η σωτηρία του καραβιού πλέον δεν απαιτεί μόνο επισκευές στο σκαρί, αλλά επιβάλλει και την αλλαγή ρότας.

Και εάν οι γυναίκες του 21ου αιώνα επιθυμούν να μετέχουν στη σωτηρία του, πρέπει να προτάξουν τα πλεονεκτήματα του ενστίκτου και της συναισθηματικής τους διαχείρισης, της υπομονής και της αλληλεγγύης, μαθαίνοντας κάτι από τις πολύπαθες γιαγιάδες τους. Και εάν οι ηγέτες επιθυμούν να εμπλουτίσουν το ρόλο τους με τα κάποτε αυτονόητα ουμανιστικά ιδανικά, πρέπει να πάψουν να είναι μόνο διαχειριστές. Πρέπει να γίνουν φιλόσοφοι.

Το καταδικασμένο μέλλον

Tετάρτη, ημέρα εθνικής επετείου και εορτασμών. H τηλεόραση, όπως κάθε χρόνο έτσι και φέτος, πρόβαλε τις καθιερωμένες παρελάσεις των σχολείων μέσα από τα δελτία ειδήσεων.

Eπειδή, όμως, η εικόνα των παιδιών να παρελαύνουν δεν αποτελεί από μόνη της είδηση, οι ρεπόρτερ κάθε καναλιού ξεχύνονται στους δρόμους παραμονή και ανήμερα της 25ης Mαρτίου για να «αλιεύσουν» στιγμιότυπα και σχόλια προσαρμοσμένα στο θέμα της εκάστοτε επικαιρότητας, ανεξάρτητα από τον εορτασμό. Πριν από μερικά χρόνια είχαμε τη διαμάχη πάνω στο ζήτημα των Αλβανών σημαιοφόρων, είχαμε το πάντα επίκαιρο θέμα του πανεπιστημιακού ασύλου, αλλά και την προκλητική ενδυμασία ορισμένων μαθητών στην παρέλαση, το βιβλίο Iστορίας και τις ασάφειές του κ.ο.κ. Φέτος το θέμα της παρέλασης ήταν «η γενιά των 700 ευρώ».

Eπαγγελματικό αδιέξοδο

Tο ρεπορτάζ πολλών κεντρικών δελτίων ειδήσεων ιδιωτικών καναλιών, όπως αυτό του Alpha, αφορούσε το επαγγελματικό μέλλον των μαθητών, τις οικονομικές απολαβές τους και τη δυνατότητα επιλογής μιας προοπτικής της αρεσκείας τους. Tα παιδιά που επελέγησαν να απαντήσουν σε αυτά τα ερωτήματα «βόλευαν» το θέμα του ρεπορτάζ και οδηγούσαν με τα σχόλιά τους σε εύκολα συμπεράσματα, δείγμα του λαϊκισμού πολλών δημοσιογράφων, οι οποίοι δεν σχετίζονται πραγματικά ούτε με την Παιδεία ούτε μπορούν να προβλέψουν τα οικονομικά σε βάθος χρόνου. Άλλωστε, πολλά από τα θέματα που βγαίνουν στον αέρα είναι γνωστό ότι φτιάχνονται πρόχειρα, χωρίς τον απαραίτητο χρόνο προετοιμασίας που απαιτείται για να «βγάλεις μια πραγματική είδηση» και όχι να τη στήσεις ή να την εκβιάσεις, με τη βοήθεια του μοντάζ. Oι απαντήσεις των μαθητών μπροστά στην κάμερα κυμαίνονταν από την απαισιοδοξία μέχρι την κατάθλιψη. «Nα μπούμε στο Δημόσιο, αυτή είναι η ασφαλέστερη επαγγελματική επιλογή» έλεγε ένας νεαρός, «Eίμαι σίγουρη ότι δεν θα βρούμε τη δουλειά που ονειρευόμαστε» αντέτεινε η ευειδής μαθήτρια. Mια τρίτη ομολογούσε ότι οι γονείς της δεν έχουν καθόλου λεφτά να πληρώσουν για το φροντιστήριό της, οπότε αυτό θα έχει αντίκτυπο και στις πανελλήνιες, από τη στιγμή που δεν προετοιμάζεται όσο καλά πρέπει. Oι περισσότεροι κατέληγαν με ένα στόμα και μια φωνή στο γεγονός ότι είναι οι ίδιοι η περιβόητη «γενιά των 700 ευρώ».

Mαθητές-παπαγαλάκια

Tο «μέλλον της χώρας», όπως τους προσφώνησε και ο υπουργός Παιδείας, χωρίς αμφισβήτηση, χωρίς ίχνος αντίδρασης και περισυλλογής επιλέγει να φορέσει στο σώμα του ένα κακοραμμένο ρούχο, προδιαγράφοντας πριν από την προσπάθεια τη δήθεν βέβαιη κατάληξη. Mε συνένοχο στο «έγκλημα» και το ίδιο το σχολείο, ολόκληρες γενιές μαθητών, με μια ποικιλία ρόλων, υιοθετούν τη στάση που θέλουν οι ενήλικοι από αυτούς. «Mαθητές-μπαχαλάκηδες, μαθητές και αναβλητικοί, μαθητές τεμπέληδες, μαθητές εξοργισμένοι, μαθητές κατεστραμμένοι και τώρα μαθητές άνεργοι και κακοπληρωμένοι» παρελαύνουν μπροστά στα μάτια της καθεστηκύιας τάξης, η οποία περήφανη χειροκροτεί τα δημιουργήματά της. Σίγουρη ότι το «μέλλον» δεν θα ξεφύγει από το κρεβάτι του Προκρούστη που το ξάπλωσαν και δεν θα διαταράξει τον ήρεμο ύπνο της δικής της αταραξίας. Kαι τα παιδιά, θύματα της κλεμμένης αθωότητας, κατασκευάσματα της Παιδείας, των MME, της Eκκλησίας, των γονιών και των παππούδων, μετατρέπουν συνειδητά και ασυνείδητα τους εαυτούς τους σε άκριτα παπαγαλάκια, που καλούνται να υπακούσουν και όχι να σκεφτούν. Kαι δεν διστάζουν να δηλώσουν απερίφραστα την επαγγελματική τους καταδίκη με το απαθές βλέμμα του παιδιού που το σηκώνει ο δάσκαλος να πει το μάθημα της ιστορίας. Άλλωστε και το μέλλον τους και η εθνική ιστορία είναι και τα δύο ξένα γι' αυτά. Kαι για τα δύο αποφασίζουν άλλοι.

Η ανύπαρκτη γιορτή του Σωστού Πολίτη

Αγαπημένο μου ημερολόγιο, χθες γιορτάστηκε η Παγκόσμια Ημέρα Καταναλωτή.
Αναρωτιέμαι, μετά τα τελευταία γεγονότα πότε θα γιορταστεί η Παγκόσμια Ημέρα Σωστού Πολίτη;

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 13>03

Την Παρασκευή το πρωί, το Κολωνάκι ήρθε αντιμέτωπο πάλι με την τυφλή έκφραση βίας από μια μικρή μερίδα νεαρών πολιτών. Σειρές καταστημάτων, διερχόμενων αυτοκινήτων, και τραπεζών δέχθηκαν χτυπήματα από πέτρες και βαριοπούλες χωρίς εμφανή λόγο και αιτία. Οι ομάδες αυτές, που έφυγαν πια από τα Εξάρχεια και ανηφόρισαν προς το πιο σικ Κολωνάκι, λειτουργούν στον απόηχο των γεγονότων του Δεκεμβρίου, χωρίς να εκφράζουν -τουλάχιστον απ' όσο γνωρίζω- καμία πολιτική τοποθέτηση και χωρίς να διαθέτουν κανένα κοινωνικό αίτημα που να αφορά και άλλους απογοητευμένους και οργισμένους πολίτες, κατοίκους αυτής της πολύπαθης πρωτεύουσας. Οι διακηρύξεις των τύπων αυτών που έσπαγαν βιτρίνες την Παρασκευή το πρωί σχετίζονταν με την αποφυλάκιση του τάδε και του δείνα φίλου τους, θύτη και θύματος ενός πετροπόλεμου των πόλεων. Είναι γεγονός για τους ανυποψίαστους καταστηματάρχες και περαστικούς, που δεν είναι απαραίτητα χλιδάτοι κάτοικοι Κολωνακίου, ότι αυτού του είδους τα χτυπήματα εκλύουν μια βία δύσπεπτη για τη ζωή του φιλήσυχου πολίτη, καταναλωτή και έμπορου. Οι μέρες όμως που ζούμε δεν είναι μέρες φιλήσυχης ζωής, ή τουλάχιστον δεν θα έπρεπε να είναι. Αυτός όμως ο τρόπος εκδήλωσης της αντίδρασης παράγει βία το ίδιο μηδενιστική με αυτή που παράγουν το κράτος και ο καπιταλισμός. Οι νεαροί με τις πέτρες βρίσκονται στον αντίθετο πόλο μεν, αλλά στο ίδιο ζεύγος βίας με όσους μάχονται. Τυφλά, αναίτια, αλαζονικά και περιθωριακά, οι τύποι αυτοί γίνονται βούτυρο στο ψωμί του συστήματος. Προσφέρουν τη δράση τους ως το μεγάλο επιχείρημα και το τέλειο άλλοθι όσων θέλουν να απαντήσουν στη βία με βία.
ΣΑΒΒΑΤΟ 14>03

Οι καταναλωτές, μεσούσης της οικονομικής κρίσης, βιώνουν πισώπλατα βαθιές μαχαιριές ψυχολογικής και οικονομικής βίας. Τη στιγμή που ο πληθωρισμός πέφτει, τα προϊόντα στο σούπερ μάρκετ υπερτιμώνται παράλογα. Ενώ το πετρέλαιο βρίσκεται στη μισή τιμή από πέρυσι, τα βενζινάδικα πωλούν τη βενζίνη στα ύψη. Τα μαγαζιά ένδυσης και υπόδησης δεν φαίνεται να θέλουν να διευκολύνουν τον Έλληνα καταναλωτή στις αγορές του, αφού οι εκπτώσεις που τελείωσαν μόλις πριν από δύο εβδομάδες απέδειξαν ότι είναι οι πιο ασύμφορες σε ευρωπαϊκό και αμερικανικό επίπεδο. Η βία που υφίσταται μια μερίδα Ελλήνων είναι πολυεπίπεδη και χωρίς δυνατότητα αντίδρασης. Υπάρχουν άνθρωποι που δεν κλέβουν το Δημόσιο. Υπάρχουν πολίτες που δεν ρυπαίνουν συνειδητά και απερίσκεπτα το περιβάλλον. Υπάρχουν οργισμένοι άνθρωποι που δεν μετατρέπουν την οργή τους σε βία προς την περιουσία του άλλου. Υπάρχουν ευυνείδητοι που δεν παρκάρουν παράνομα, δεν χτίζουν αυθαίρετα σπίτια, δεν έχουν ημιυπαίθριο χώρο στο διαμέρισμά τους, δεν έχουν αδήλωτα έσοδα, δεν κάνουν μπίζνες με οφσόρ στην Κύπρο και αλλού, δεν πουλάνε φύκια για μεταξωτές κορδέλες, δεν περιμένουν στην ουρά για μονιμοποίηση, δεν γλείφουν υπουργούς, δεν ανήκουν σε μυστικά δημοσιογραφικά pay-roll, δεν λαδώνουν και δεν λαδώνονται στην πολεοδομία. Μπορεί να ακούγεται απίστευτο, αλλά υπάρχουν ακόμα άνθρωποι που βιώνουν τη βία από κάθε κατεύθυνση, χωρίς να αντιδρούν και χωρίς να είναι ηλίθιοι. Και ακριβώς επειδή είναι σκεπτόμενοι, δεν τους εκπροσωπεί ούτε ο νεαρός με τη μολότοφ ούτε ο εξαγνισμένος μετά τα σκάνδαλα πολιτικός ούτε ο κερδοσκόπος έμπορος που τους εμπαίζει και τους κλέβει.
ΚΥΡΙΑΚΗ 15>03

Και όπως συμβαίνει σε κάθε μάχη που εμπλέκονται μέτριοι, έτσι και τώρα, για την αδυναμία διαχείρισης και ελέγχου ολίγων θα την πληρώσουν όλοι. Μετά από την υφιστάμενη βία των πιτσιρικάδων, των αναρχοαυτόνομων, των μπαχαλάκηδων, των εμπόρων, των ΜΜΕ, έρχεται και το κράτος να φέρει τη Σκότλαντ Γιαρντ για να μας βάλει σε τάξη. Ανίκανη η ΕΛ.ΑΣ. να διαχειριστεί το χάος της, αδύναμη η κυβέρνηση να οραματιστεί οργανωμένο σχέδιο επίλυσης των κρίσεων και κυρίως ανεπίδεκτη μάθησης, επαναφέρει τακτικές ελέγχου και αστυνόμευσης που χρειάστηκε να υιοθετήσει όταν ήθελε να συλλάβει τη «17 Νοέμβρη». Ο πόλεμος όμως κατά της τρομοκρατίας -που τώρα απ' ό,τι φαίνεται τα χτυπήματα και οι φορείς τους είναι διαφορετικής φύσης- πλήττει πρώτα από όλα τους ανυποψίαστους πολίτες. Τα μέτρα που θα χρειαστούν να επιβάλουν θα είναι μέτρα καταπάτησης των πολιτικών και ανθρώπινων δικαιωμάτων πολιτών που δεν είναι ένοχοι για κάτι ούτε επιθυμούν να φέρουν την οποιαδήποτε ενοχή στην κοινωνική συμπεριφορά τους. Οι κάμερες στους δρόμους, στα μετρό και στις συγκεντρώσεις, οι έλεγχοι της αστυνομικής ταυτότητας ή των διαβατηρίων, οι παρακολουθήσεις, οι κοριοί στα τηλέφωνα, η αστυνόμευση ολόκληρων κατοικημένων περιοχών είναι μέτρα που δεν θα επηρεάσουν τη ζωή των λίγων που κάνουν τη ζημιά. Θα επηρεάσουν κυρίως των πολλών που προσπαθούν να αντέξουν τα πολλαπλά βίαια χαστούκια που ήδη δέχονται από πάσα κατεύθυνση. Και στο όνομα κάτι ακατανόμαστων τύπων -που δουλεύουν τελικά για το κράτος- και θα ονομαστούν και «τιμητικά» τρομοκράτες, όλοι εμείς θα αναγκαστούμε να υποστούμε τη βία της παρακολούθησης. Και στο όνομα κάτι ανίκανων κρατικών λειτουργών, θα υποστούμε πάλι τη βοήθεια από τους Ευρωπαίους «φίλους» μας, που γελάνε πίσω από την πλάτη μας τρεις αιώνες τώρα, με το αζημίωτο φυσικά. Και όλοι εμείς παλεύουμε να διατηρήσουμε την ψυχική ισορροπία μιας χώρας που υφίσταται συνεχή κακοποίηση και από τους γονείς της και από τα παιδιά της.

Οι "μικροί" και οι "μεγάλοι"

Αγαπημένο μου ημερολόγιο, είναι αμέτρητες οι φορές που οι «μεγάλοι» στήνουν ηθελημένα αλλά και άθελά τους εμπόδια στους «μικρούς»· αλλά εκείνοι ευτυχώς κατορθώνουν να τα ξεπεράσουν.

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 03>04

Ο «μικρός» και ο «μεγάλος» είναι δύο έννοιες ανοιχτές στους ρόλους και στις ταυτότητες. Η θέα της αισθητικής ανισότητας, της ηλικιακής υπεροχής, της αναπτυξιακής εξάρτησης, της ισχύος του χρήματος, της θέσης του παρελθόντος μπορεί να προκαλέσει ίλιγγο ακόμα και σε αυτούς που δεν πάσχουν από υψοφοβία. Είναι αλήθεια ότι ο κόσμος αυτός -για τους απαισιόδοξους ακόμα περισσότερο- είναι γεμάτος από ανισότητες και κατάφωρη αδικία. Ο ισχυρός χρησιμοποιεί την ισχύ του εις βάρος του αδύναμου, θεωρώντας δικαίωμα αλλά και υποχρέωσή του να υιοθετήσει τη συμπεριφορά που αρμόζει σε έναν ισχυρό. Κρίνει και πράττει κατά το δοκούν, αλαζονικά και υπερφίαλα. Ακόμα και εάν δεν είναι στην πρόθεσή του να ταλαιπωρήσει, να χλευάσει, να αδικήσει τον άλλον, και μόνο η σθεναρή προάσπιση των συμφερόντων του αρκεί για να παραβλέψει όσους είναι από κάτω του. Στάσεις και συμπεριφορές ανθρώπων προς άνθρωπο, εργοδοτών σε εργαζομένους, χωρών απέναντι σε άλλες χώρες, φίλων έναντι φίλων, γονέων προς τα παιδιά τους. Η καθημερινότητα, όσο σύνθετη ή απλή και εάν είναι, κατατρύχεται από ένα συγκεκριμένο πλάνο διευθετήσεων και συμβιβασμών. Κάποια μπορούν να γίνουν και κάποια άλλα όχι. Όσο πιο ψηλά βρίσκεται κάποιος τόσο πιο πολύ νομίζει ότι μπορεί να πετύχει όσα επιθυμεί. Και με αυτό τον τρόπο ξεκινά ο αέναος αγώνας της επικράτησης και της κυριαρχίας, της κολακείας και της υποταγής, της συσσώρευσης χρήματος αλλά και θέσεων. Έτσι ξεκινάει το στείρο και άγονο παιχνίδι των ενηλίκων προς την επικράτηση. Έτσι δολοφονούνται η φαντασία, η ορμή, ο έρωτας και η συνύπαρξη. Από ένα φόβο. Και έτσι ο «μικρός» αλλά και ο «μεγάλος», που σκόνταψε σε κάποιον μεγαλύτερο, μετατρέπεται αίφνης σε αδύναμο στόχο του συστήματος και των κοινωνιών.
Αλλά για να φοβηθείς και να αλλοιώσεις την ψυχή σου με όλα αυτά, πρέπει να πιστεύσεις ότι είσαι αδύναμος. Αυτή την εκπαίδευση την παρέχουν πολύ οργανωμένα τα σχολεία σχεδόν όλων των χωρών, οι θρησκείες της υποταγής και του φόβου, οι καλά στελεχωμένες και υψηλά αμοιβόμενες εργασίες, σχεδόν όλοι οι γονείς, στην προσπάθειά τους να δημιουργήσουν ελεγχόμενα τέκνα, ικανά να επιβιώσουν τουλάχιστον. Στον αντίποδα, υπάρχει πάντα ο καλλιτέχνης και ο πνευματικός άνθρωπος, στην πιο υψηλή και ιδανική του μορφή. Ο άνθρωπος της ελευθερίας, των ιδανικών, της πίστης στην ανθρώπινη δύναμη, στη φιλία και στη δημιουργία. Αυτός ο Άνθρωπος δεν αισθάνεται ποτέ αδύναμος, δεν αισθάνεται ποτέ μικρός. Το σύστημα δεν έχει κατορθώσει να του αλλοιώσει τα βασικά χαρακτηριστικά: δεν διανοείται να πάψει να ονειρεύεται και να πετυχαίνει το στόχο του, άσχετα με τις τρικλοποδιές και τα εμπόδια.
Αυτός ο τύπος του Ανθρώπου δεν έχει ηλικία, αυτή η χώρα δεν έχει μέγεθος, αυτός ο εργαζόμενος δεν έχει βαθμό, αυτός ο φίλος δεν γίνεται απλώς γνωστός. Είναι μια κάστα ομοειδών που κυκλοφορούν ανάμεσά μας.

Συνάντησα πολλούς τέτοιους «μικρούς», μαζεμένους στην Tate Modern του Λονδίνου την προηγούμενη Πέμπτη και την Παρασκευή. Ήταν παιδιά από πολλές χώρες του κόσμου, που συμμετείχαν σε ένα διεθνές πρόγραμμα ζωγραφικής.

Τα έργα και οι προσωπικές ιστορίες τους αποδεικνύουν ότι ο αγώνας δεν είναι άγονος.



Η Μ. από τη Μεγάλη Βρετανία είναι ένα ήσυχο και πολύ έξυπνο κορίτσι, τέκνο μιας πολυμελούς οικογένειας που δεν είναι το ιδανικό της πυρηνικής. Έχει 4 αδέλφια, το πρώτο προέρχεται από άλλο γάμο του πατέρα της και το τέταρτο από τη νυν σχέση της μητέρας της. Εκείνη είναι η 2η κατά σειρά. Η μητέρα της την έχει επιφορτίσει με το δύσκολο έργο του παιδιού-γονέα. Έχει περισσότερες ευθύνες από ό,τι θα έπρεπε για την ηλικία της, ενώ δεν την άφηναν καθόλου και ποτέ να ζωγραφίζει. Έλαβε μέρος σ' αυτό το πρόγραμμα με τη βοήθεια της δασκάλας της, όπου και κέρδισε το πρώτο βραβείο. Το έργο της ήταν ένα κοριτσάκι με μια μάσκα. Όταν ρωτήθηκε γι' αυτό, απάντησε ότι τα έξυπνα παιδιά δεν πρέπει να δείχνουν τα αισθήματά τους ούτε την εξυπνάδα τους, γιατί περιθωριοποιούνται. Η Μ. μετά το βραβείο δεν κέρδισε μόνο την αναγνώριση αλλά και χρόνο για να ζωγραφίζει. Της αναγνωρίστηκε ένα δικαίωμα μετά από αγώνα, κάτι που για άλλους είναι αυτονόητο.


Ο F. κατάγεται από τη Βολιβία. Η μητέρα του έχει έναν πάγκο λαϊκής και ζουν μέσα στη φτώχεια. Ο πατέρας του εργάζεται ως μετανάστης στην Ισπανία και δεν τον βλέπουν ποτέ. Τους στέλνει χρήματα ενώ πού και πού επικοινωνούν μέσω τηλεφώνου.
Ο F. έχει ένα μεγάλο όνειρο. Θέλει να πάει να ζήσει στην Ισπανία γιατί φαντάζεται ότι θα είναι καθαρή και ηλιόλουστη, ενώ θα έχει την ευκαιρία να ζει κοντά στον μπαμπά του. Έφτιαξε μια κατασκευή με ζωηρά χρώματα και ένα τηλέφωνο στην άκρη, απόδειξη της ύπαρξης μιας χώρας στη φαντασία του μόνο με την ακοή. Γι' αυτό το έργο του κέρδισε το πρώτο βραβείο. Ταξίδεψε για πρώτη φορά έξω από τη χώρα του και συνάντησε τον Ισπανό μικρό συνάδελφό του. Εκείνο το βράδυ οι δυο τους είχαν γίνει αχώριστοι.



Ο P. και ο S. κατάγονται από την Κολομβία. Δύο έφηβοι που σφύζουν από ζωή και ταλέντο. Δημιούργησαν μια εξαιρετική κατασκευή που την ονόμασαν «Η φωλιά». Κουράστηκαν πολύ για να τη φτιάξουν, αλλά και να τη μεταφέρουν στο Λονδίνο, όταν πληροφορήθηκαν ότι ήταν αυτοί οι νικητές. Στο αεροδρόμιο ήρθαν αντιμέτωποι με μια δυσάρεστη έκπληξη. Μία ημέρα πριν από την έκθεση, ο έλεγχος του αεροδρομίου τους έκανε «φύλλο και φτερό» το έργο εξαιτίας της καταγωγής τους. Το ενδεχόμενο να μετέφεραν ναρκωτικά ήταν για τους Βρετανούς εξαιρετικά υψηλό. Οι δύο νεαροί καλλιτέχνες δεν πτοήθηκαν. Η «φωλιά» τους δεν απειλούνταν από καμία εισβολή. Απλώς χρειάστηκαν άλλη μια νύχτα για να επιδιορθώσουν το έργο, που τους χάρισε μια πρωτόγνωρη καταξίωση.


Η νικήτρια από το Πακιστάν δεν μπόρεσε να ταξιδέψει. Το βρετανικό κράτος δεν της έδωσε βίζα, όπως είχε κάνει και τα δύο προηγούμενα χρόνια με άλλα παιδιά από το Πακιστάν. Δυστυχώς δεν μπόρεσε να δει με πόση περηφάνια κοιτάζαμε όλοι εμείς το έργο της. Ούτε μπόρεσε να μάθει τι είναι η Tate Modern. Προς το παρόν τουλάχιστον. Γιατί γι' αυτήν υπάρχει ήδη μια ανοιχτή βίζα για όλους τους τόπους. Η τέχνη είναι πάντα το καλύτερο διαβατήριο προς την ελευθερία.

Το αδιέξοδο του πολιτικού συστήματος

Η τηλεόραση μετά τις φωτιές γεμίζει με αποκαΐδια. Κάπως έτσι θα μπορούσε να χαρακτηριστεί η τηλεοπτική εικόνα των αρχηγών των δύο μεγάλων κομμάτων, που παρήλασαν από τους δέκτες μας δύο συνεχόμενες ημέρες.

«Παραδίδουμε τα όπλα»

Την Τετάρτη το βράδυ επέλεξε ο πρωθυπουργός Κώστας Καραμανλής να απευθύνει τηλεοπτικό διάγγελμα προς τον ελληνικό λαό, εξηγώντας τους λόγους που τον οδηγήσαν στη μοιραία του απόφαση να οδηγήσει τη χώρα σε πρόωρες εκλογές. Η εικόνα μίλαγε από μόνη της. Φανερά κουρασμένος, μια σκιά του παλιού δυναμικού εαυτού του, ο πρωθυπουργός προσπάθησε να συντηρήσει την τηλεοπτική του αμεσότητα αλλά δεν τα κατάφερε. Η στάση του σώματός του ήταν πιο αμυντική σε σχέση με αυτό που τον έχουμε συνηθίσει, ενώ οι χειρονομίες, που επικοινωνιακά τον είχαν αναδείξει στο παρελθόν σε ρυθμιστή των εξελίξεων, ήταν λίγες και με μεγαλύτερη αμφιβολία. Πίσω από κάθε επιχείρημά του φανερωνόταν η ουσία της σκέψης του. «Δεν μπορέσαμε να κάνουμε όσα εξαγγείλαμε τα τελευταία πέντε χρόνια, γι’ αυτό φεύγω, παρ’ ότι οφείλω ως άνθρωπος του πολιτικού συστήματος να συντηρήσω μέχρι το τέλος την τακτική της αντιπαράθεσης ως την αιτία όλων των δεινών».

«Σηκώνουμε τα μανίκια»

Χθες το βράδυ ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ Γιώργος Παπανδρέου μιλούσε στο Θησείο στην πρώτη ουσιαστικά προεκλογική ομιλία. Και εκείνος τηλεοπτικά δεν μπόρεσε να ξεφύγει από την εικόνα που τον κατατρύχει. Την εικόνα ενός πολιτικού που δεν αισθάνεται την ορμή, αλλά πρέπει να την παραστήσει γιατί βρίσκεται στον απελπιστικό μονόδρομο της ανάληψης της εξουσίας. Και τόσο μεγάλη ευθύνη δεν ξέρει πώς να τη διαχειριστεί, παρ’ ότι κατά βάθος και εκείνος θα ήθελε να το βάλει στα πόδια. Αντ’ αυτού αναγκάζεται να σηκώσει τα μανίκια, με την κρυφή ελπίδα ότι ο συμβολισμός αυτός θα είναι αρκετός ώστε να αντικαταστήσει όλη τη «βρόμικη» δουλειά που πρέπει να γίνει.

Η νέα γρίπη και ο Ιονέσκο

Αγαπημένο μου ημερολόγιο, για άλλη μια φορά ο άνθρωπος μετρά τις αντοχές, τη δύναμη και την ισχύ του μπροστά σ' αυτό που τον ξεπερνά. Αυτό που ίσως μείνει είναι ο πολιτισμός του.

ΔΕΥΤΕΡΑ 04>05

Κάθε πρώτη Κυριακή του Μαΐου έχει καθιερωθεί να γιορτάζεται η Παγκόσμια Ημέρα του Γέλιου. Προφανώς και χθες γιορτάστηκε, παρ' όλο που τίποτα στην ατμόσφαιρα τον τελευταίο καιρό δεν προδιαθέτει για ευθυμία. Οι αιτίες είναι πολλές και μπορούν να αναζητηθούν στα εσωτερικά της κάθε χώρας και στα προβλήματα της κάθε κοινωνίας. Αυτό, όμως, που φαίνεται να μας ξεπερνά όλους τις τελευταίες ημέρες είναι η «νέα γρίπη», ή αλλιώς ο ιός H1N1, που μαστίζει πολλές χώρες και τους πολίτες τους, χωρίς να κάνει καμία διάκριση φύλου, ηλικίας, τάξης και μορφωτικού επιπέδου.
Για ακόμη μία φορά η ζωή βρίσκεται σφιχταγκαλιασμένη με την τέχνη. Ποια εμπνέει ποια είναι δύσκολο να το πούμε με βεβαιότητα. Λόγω, λοιπόν, των γεγονότων, θυμήθηκα ότι πριν από αρκετά χρόνια είχα παρακολουθήσει μια εξαιρετική παράσταση στο Θέατρο Τέχνης, με τίτλο «Το παιχνίδι της σφαγής» του Ευγένιου Ιονέσκο. Ο Ευγένιος Ιονέσκο, ο σπουδαίος αυτός θεατρικός συγγραφέας του παραλόγου, έγραψε αυτό το έργο το 1970. Το θέμα του έχει ως εξής: Μια ξαφνική επιδημία αφανίζει μια ολόκληρη πόλη. Οι κάτοικοί της έρχονται ο ένας μετά τον άλλο αντιμέτωποι με το θάνατο. Και αυτό που στην αρχή βιώνεται ως τραγωδία μετατρέπεται σε παρωδία εξαιτίας της συχνότητας των θανάτων και του τρόπου με τον οποίο ο θάνατος συμβαίνει στους κατοίκους χωρίς λόγο και αιτία. Αυτό που σε μια κοινωνία φαίνεται η εξαίρεση, όταν γίνεται ο κανόνας, αλλάζει τις ισορροπίες. Και ο ζωντανός, όποιος καταφέρει δηλαδή να επιβιώσει, δεν θεωρείται πλέον και ο πιο τυχερός άνθρωπος στην πόλη τη στιγμή που οι άλλοι είναι πλέον νεκροί. Άλλωστε το ανικανοποίητο, μαζί με τη εγγενή ζήλια της ανθρώπινης φύσης, θα βρει και στο θάνατο τη δικιά του θέση. Όταν σε όλους τυχαίνει, σ' εσένα γιατί όχι; Τι είναι αυτό που σου λείπει ώστε να μη σε προτιμήσει ο θάνατος;

Το θεατρικό έργο, που παράγει αβίαστα γέλιο, θυμίζει πολύ έντονα τα παιχνίδια που παίζει η σημερινή κοινωνία στον εαυτό της. Ο θάνατος άλλωστε ως γεγονός για τους άλλους που τον παρακολουθούν ή τον πληροφορούνται μπορεί να αντιμετωπιστεί με πολλούς τρόπους· από την πλήρη αδιαφορία μέχρι τη μέγιστη οδύνη.

Το ζήτημα και σε αυτή την περίπτωση της νέας γρίπης, όπως και στην περίπτωση του Ιονέσκο, είναι το παράλογο. Το παράλογο που θέλει τις καλοκουρδισμένες κοινωνικές μηχανές να παραλύουν μπροστά σε ένα φτέρνισμα. Το παράλογο που θέλει τους ανθρώπους στις δυτικές, υπερσύγχρονες κοινωνίες -που νομίζουν ότι έχουν κατακτήσει την αιώνια κυριαρχία- να νοσούν επειδή μπήκαν στο ίδιο βαγόνι του μετρό με κάποιον που ασθενεί. Που εγκλωβίζει τους ερευνητές στην αναζήτηση ενός εμβολίου για την ίαση μιας άλλης γρίπης τη στιγμή που αυτή τους πιάνει απροετοίμαστους. Πάνω από έξι μήνες ανακοίνωσαν ότι χρειάζονται για να δημιουργήσουν το θεραπευτικό εμβόλιο την εποχή της παντοδυναμίας της ιατρικής και των σχεδόν «θεϊκών» επιτευγμάτων της. Το παράλογο που θέλει τον ιό που προήλθε από τους χοίρους να επιστρέφει σ' αυτούς από έναν Καναδό που νόσησε και επέστρεψε στην πατρίδα του. Και που βρίσκεται αιωρούμενος μες στα μικροσωματίδιά του σε κάθε γωνιά του πλανήτη, σε κάθε πόλη, σε κάθε αεροσκάφος, σε κάθε σπίτι, και η πιθανότητα πολλαπλασιάζεται με τα μαθηματικά που θα ήθελαν να ξεχάσουν ακόμα και οι επιστήμονες των ασφαλών αριθμών. Αυτές όλες δεν θα μπορούσαν να είναι σκηνές ενός παράλογου θεατρικού έργου; Με αυτές τις σκηνές, τραβηγμένες από τα μαλλιά και τη φαντασία του δημιουργού τους, δεν θα γελάγαμε εάν ήμασταν θεατές;
Το «παιχνίδι της σφαγής» είναι πιο επίκαιρο από ποτέ.

Ο Ιονέσκο περιγράφει αυτό που πραγματικά είμαστε. Άνθρωποι που πεθαίνουν ή ζουν κατά τύχη, που δεν ξέρουν να ζουν, που δεν ξέρουν γιατί πεθαίνουν. Η ιστορία διανθίζεται και επαναλαμβάνεται με χιλιάδες μικροϊστορίες, τις οποίες διαβάζουμε και παρακολουθούμε καθημερινά από τα δελτία ειδήσεων. Το παράλογο βρίσκεται στην πόρτα μας, και πολλές φορές εμείς είμαστε οι δημιουργοί του, θεωρώντας ότι είναι το πιο λογικό πράγμα στον κόσμο. Όπως λογικά φαίνονταν όλα τα καμώματα των golden boys όταν εξαντλούσαν τις δυνατότητες του οικονομικού συστήματος με τον πιο αλαζονικό τρόπο, και όπως λογικό φαινόταν να ταΐζει ο αγρότης την αγελάδα του με κρέας τη στιγμή που τρώει μόνο χορταράκι, έτσι λογική φαίνεται και αυτή η επιδημία.

Αναποδογυρίζοντας το παράλογο δημιουργούμε το νέο λογικό. Αλλά οι συνέπειές του δεν μας αρέσουν πάντα. Διότι παράλληλα έρχονται η οργή και η απόγνωση. Διότι μπροστά στη θέα του άγνωστου κινδύνου οι άνθρωποι ξαναντικρίζουν το πραγματικό τους μέγεθος. Και συνειδητοποιούν πόσο μικροί είναι. Μικρά δημιουργήματα του τυχαίου. Σαν ένα φτάρνισμα.

Από την τηλεοπτική καζούρα στην ανθρώπινη τραγωδία

Η τηλεόραση για ακόμη μία φορά καίγεται από τη φωτιά που βάζει. Το παιχνίδι με τους ανθρώπους με χαμηλή νοημοσύνη, γραφική συμπεριφορά, αστεία φάτσα και υπερβάλλοντα ζήλο για την αυτοέκθεση - αυτοταπείνωσή τους απέβη μοιραίο. Ο λόγος για την τραγουδίστρια δημοτικών τραγουδιών κ. Έφη Θώδη, η οποία εισήχθη εσπευσμένα την προηγούμενη εβδομάδα στο Σισμανόγλειο, επειδή υπέστη ψυχωσικό επεισόδιο με αυτοκτονικές τάσεις.

Πολλές αρκούδες στο πανηγύρι της TV

Η ελληνική τηλεόραση και κυρίως οι εκπομπές που αφορούν στο ανύπαρκτο εγχώριο lifestyle, στη σάτιρα, στη διαπόμπευση γραφικών τύπων του καφενείου, αλλά και τα νυχτερινά talk shows, τα οποία αναπαράγουν τις εικόνες αθλιότητας διάφορων άμοιρων από τη ζωή τύπων που διψούν για πολλά λεφτά... δημοσιότητας, μετά το πρόσφατο τραγικό περιστατικό επιβεβαίωσαν ότι αξίζουν την κριτική που υφίσταντο. Επιβεβαίωσαν δηλαδή την ανευθυνότητα που επιδεικνύουν απέναντι στον τηλεοπτικό χρόνο που τους δίνεται για να τον διαχειριστούν κατά το δοκούν.

Είναι γνωστό πλέον ότι οι περισσότεροι άνθρωποι που κάνουν αυτήν τη δουλειά ζουν στα πανάκριβα σπίτια τους, υπογράφουν μεγάλα συμβόλαια, εθίζονται στην επιρροή και στην άσκησή της, χωρίς να διαθέτουν τη γνώση, τη στοχειώδη σύνεση ή την ωριμότητα προκειμένου να στρέψουν τη δύναμή τους προς μια πιο εποικοδομητική κατεύθυνση. Χρησιμοποιούν δηλαδή τη δύναμή τους για να φιλοξενήσουν ανθρώπους (που θεωρούν κατώτερους από αυτούς), με μόνο στόχο να τους κοροϊδέψουν. Μόλις κυκλοφόρησε, λοιπόν, η είδηση ότι η κ. Θώδη εισήχθη ως ψυχικά ασθενής στο νοσοκομείο, οι περισσότεροι από αυτούς έσπευσαν να δικαιολογηθούν, λέγοντας ότι τώρα τελευταία, όταν μιλούσε η τραγουδίστρια για τον Θεό, φαινόταν ότι κάτι δεν πάει καλά. Ενώ, αναρωτιέμαι, τόσα χρόνια που τη φιλοξενούσαν στις εκπομπές τους για να μπαίνει στις μπανιέρες με το καλσόν ή να τσακώνεται με την Μπεζαντάκου στον αέρα ή να «ερμηνεύει» τραγούδια με αγγλικό στίχο, χωρίς φυσικά να μπορεί να τα αποδώσει, ρεζιλεύοντας τον εαυτό της για λίγη τηλεθέαση, τότε όλα ήταν καλά, τότε όλα ήταν χαριτωμένα;

Η κ. Θώδη πλήρωσε δυστυχώς ακριβά την έκθεσή της στην τηλεόραση. Από τη στιγμή που δεν είναι ψυχωσικός ασθενής με ιστορικό ούτε βρίσκεται στην ηλικία της εφηβείας για να συγκαταλεγεί στην επίφοβη από αυτή την άποψη ομάδα του πληθυσμού, υπέστη το ψυχωσικό επεισόδιο επειδή ιδιαίτερα στρεσογόνοι παράγοντες επιφόρτισαν μια βεβαρημένη ενδεχομένως προδιάθεσή της. Η ένταση, η ταχύτητα αλλά και το στρες είναι γνωρίσματα που προκαλούνται από την υπερβολική έκθεση στην τηλεόραση. Και η συγκεκριμένη κυρία είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου. Υπάρχουν πάρα πολλοί τηλεαστέρες της μίας σεζόν που βίωσαν την εκμετάλλευση, την εγκατάλειψη αλλά και την κατάθλιψη όταν έσβησαν τα φώτα. Και αυτό δεν ισχύει μόνο για τους γραφικούς των ριάλιτι. Ισχύει και για κάθε καλογυαλισμένο «Κεν» και κάθε φανταχτερή «Μπάρμπι» του τηλεοπτικού «κουκλόσπιτου».

Όσα δεν φτάνει η αλεπού

Η σάτιρα, το γέλιο, ακόμα και η έκθεση των ελαττωμάτων ενός ανθρώπου, μπορούν να γίνουν με έναν τρόπο επωφελή για τη δημόσια σφαίρα συζήτησης. Μπορούν να μετατραπούν σε πανίσχυρο όπλο για να ταρακουνήσουν ηγεσίες και να θίξουν συντηρητικά σχήματα κοινωνικής συμπεριφοράς. Αυτό απέδειξε με την προχθεσινή συνέντευξή του ο Ντάριο Φο στην κρατική τηλεόραση, στη 1 τη νύχτα (!), μιλώντας για τα προκλητικά και απολαυστικά κείμενά του στο θέατρο και στη μικρή οθόνη, σατιρίζοντας τις ηγεσίες, τον κρατισμό και τις αυταρχικές νοοτροπίες. Αλλά η σάτιρα του Ιταλού νομπελίστα κοιτά στα μάτια τις ηγεσίες και τα συστήματα, δεν τα γλείφει στρέφοντας σκόπιμα την προσοχή σε αδύναμους κρίκους μιας άρρωστης αλυσίδας για ξεκάρφωμα, όπως είναι η Θώδη και τόσοι άλλοι. Αυτό όμως δεν μπορεί να γίνει όταν τις σατιρικές εκπομπές τις κάνουν διάφοροι αυλοκόλακες και μεγαλοεκδότες που συντηρούνται πολυτελώς από το σύστημα. Αυτό δεν μπορεί να γίνει όταν η τηλεόραση ανεύθυνα και προκλητικά μετατρέπεται πρώτα σε Καιάδα και έπειτα βάζει φώτα και κάμερα στον ίδιο το λάκκο της. Διότι στην τηλεοπτική δημοκρατία, όσοι έχουν φωνή και βήμα μόνο ως εγγαστρίμυθοι κάποιου άλλου τελικά επιβιώνουν.

Το "δαιμόνιο" της ελληνικής φυλής

Αγαπημένο μου ημερολόγιο, τι Eurovision, τι euro-ψηφοδέλτιο... Από πίσω κρύβεται πάντα το «δαιμόνιο» της ελληνικής φυλής.

ΚΥΡΙΑΚΗ 17>05

Το Σαββατοκύριακο που μόλις πέρασε αφορούσε την Ελλάδα σε σχέση με την ευρωπαϊκή συμμετοχή της. Μια Ελλάδα που πασχίζει να αναδεικνύεται μεν στην ευρωπαϊκή σφαίρα επιρροής ως κυρίαρχος συνομιλητής, χωρίς, όμως, τελικά να κατορθώνει

-ούσα εγκλωβισμένη στα εθνικά της στερεότυπα- να ξεφεύγει από τα ελαττώματα της ελληνικής φυλής. Είτε, λοιπόν, έχουμε να κάνουμε με τον τελικό της Eurovision και τη συμμετοχή της χώρας μας μέσω του Σάκη Ρουβά είτε με τις ευρωεκλογές και την ανακοίνωση της λίστας των ψηφοδελτίων των δύο μεγάλων κομμάτων, η διαπίστωση αυτή ισχύει το ίδιο.

Ελάττωμα Νο 1: Η σχετικότητα του χρόνου.

«Ή πολύ νωρίς ή πολύ αργά, ποτέ όμως όταν πρέπει» θα μπορούσε να είναι το ελληνικό ρητό που θα αντικαθιστούσε το παλιό και ξεπερασμένο «των φρονίμων τα παιδιά πριν πεινάσουν μαγειρεύουν». Είναι άξιον απορίας αλλά και διαπίστωσης το πόσο διαφορετικά αντιλαμβανόμαστε ως έθνος την έννοια του timing (κατά το ελληνικότερον) για τα μεγάλα γεγονότα. Στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας του 2004 λίγο έλειψε οι διεθνείς προσκεκλημένοι να μας βρουν με τις πιτζάμες στο σπίτι, διότι οι προετοιμασίες ολοκληρώθηκαν κυριολεκτικά... την τελευταία στιγμή. Έτσι και με τα ευρωψηφοδέλτια των δύο μεγάλων κομμάτων, που ανακοινώθηκαν μόλις χθες, τη στιγμή που οι υπόλοιποι της Ευρώπης ήδη έχουν προετοιμάσει τους ψηφοφόρους τους, έχοντας οργανωθεί έγκαιρα, όπως αρμόζει στο θεσμό των εκλογών. Από την άλλη, ας λέμε πάλι καλά που τους φώτισε το Άγιο Πνεύμα των φετινών εκλογών και δεν τα ανακοίνωσαν την ίδια στιγμή με τον επόμενο σταρ που θα μας εκπροσωπήσει στη Eurovision. Διότι μόλις λίγες ώρες μετά την 7η θέση που κατέκτησε ο λαμπερός Σάκης για την Ελλάδα, ο «βιαστικός» Τζόνι Καλημέρης ήδη έδωσε -με τον τρόπο του- στη δημοσιότητα τη δική του λίστα για την επόμενη ευρω-συμμετοχή μας. Όπερ σημαίνει ότι μπορεί οι ηγεσίες αυτής της χώρας να μας φυλάνε για έκπληξη τους ευρωβουλευτές που θα στείλουμε να μας εκπροσωπήσουν στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σε λιγότερο από ένα μήνα, εντούτοις έχουμε από τώρα εξασφαλίσει την υποψήφια για τον ευρωδιαγωνισμό τραγουδιού που θα γίνει του χρόνου στο Όσλο.

Ελάττωμα Νο 2: «Απ' όλα έχει ο μπαξές».

Μπορεί ως έθνος να φημιζόμαστε για την κάπως βαριά ελληνική κουζίνα, εντούτοις στις επικοινωνιακής αξίας επιλογές μας διεκδικούμε το βραβείο του ισορροπημένου πιάτου. Αυτό διαπιστώνεται από τους υπολογισμούς που κάνουν τα δύο μεγάλα κόμματα για τις λίστες των υποψηφίων που προορίζονται για τις εκλόγιμες αλλά κυρίως για τις μη εκλόγιμες θέσεις του Ευρωκοινοβουλίου. Πανομοιότυπα σαν σε καρμπόν, κάτι που αποκαλύπτει ότι είναι και οι δύο μαθητές της ίδιας επικοινωνιακής σχολής, μοιράζουν την πίτα ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες του πληθυσμού και τις ανάγκες εκπροσώπησής του. Για παράδειγμα, ιδού πώς στελεχώθηκαν οι λίστες: Θέλουμε έναν αγρότη, για το ένδοξο αγροτικό παρελθόν και το πολλά υποσχόμενο μέλλον μας, ένα μετανάστη, για τις ολοένα αυξανόμενες ανάγκες μας άντλησης ψηφοφόρων από μια νέα δεξαμενή που θα δημιουργήσουμε, ένα άτομο με ειδικές ανάγκες, που το θυμόμαστε, κατά τ' άλλα, κάθε 30 του Φλεβάρη, έναν καθηγητή Πανεπιστημίου -αυτός πάντα πάει με όλα-, ένα μουσουλμάνο, για να δείξουμε ότι είμαστε ανεκτικοί στα δόγματα και στις θρησκείες, έναν Έλληνα του απόδημου ελληνισμού, γιατί άλλη μία Ελλάδα βρίσκεται εκεί έξω κ.ο.κ. Με τον ίδιο ακριβώς τρόπο παρακολουθούμε κάθε χρόνο την απέλπιδα και μάλλον αποτυχημένη προσπάθεια των «εγκέφαλων» της ΕΡΤ να φέρουν την πρωτιά σε έναν ανόητο διαγωνισμό, δαπανώντας πολλά εκατομμύρια στις πλάτες των φορολογούμενων πολιτών. Στο ίδιο κλίμα των κομμάτων, η επιτροπή της Eurovision για την ελληνική συμμετοχή θέλει έναν τραγουδιστή να ξέρει να χορεύει, να είναι όμορφος, λαμπερός, κοινής αποδοχής, να τραγουδά αλλά κυρίως να κάνει σόου, να είναι αγαπητός στο ευρωπαϊκό κοινό, να ξέρει από επικοινωνιακές τακτικές, διαλέγοντας ένα τραγούδι που θα είναι μεν σύγχρονο, θα είναι εύκολο στο αυτί του ευρωπαϊκού κοινού, θα αναδεικνύει τις ικανότητες του χορευτή-τραγουδιστή-σόουμαν κ.ο.κ.

Ελάττωμα Νο 3: «Το πολύ χρήμα δεν θέλει κόπο, θέλει κόλπο».

Και μαζί με όλα αυτά θέλουμε την καλοπέρασή μας, έχοντας ήσυχη τη συνείδησή μας ότι αποδείξαμε -τουλάχιστον στην τηλεόραση- ότι νοιαζόμαστε για την εξέλιξη και την πρόοδο αυτής της χώρας. Οι κυβερνήσεις, λοιπόν, αφού τις πρώτες έξι ημέρες φρόντισαν για το καλό αυτού του τόπου, την 7η νομοθέτησαν υπέρ της αύξησης των μισθών και των συντάξεων των βουλευτών τους. Όσο για την κρατική τηλεόραση, φροντίζει πάντα να νοιάζεται για την καλύτερη επένδυση των χρημάτων του Έλληνα φορολογούμενου. Η φήμη της άλλωστε έχει φτάσει μέχρι τη Σουηδία. Δεν εξηγείται αλλιώς το γεγονός ότι ο Σουηδός παρουσιαστής στην εμφάνιση του Σάκη μας χθες το βράδυ αναρωτιόταν «πώς είναι δυνατόν η ελληνική αποστολή, που ξόδεψε για promo tours τα περισσότερα χρήματα από όλες τις συμμετέχουσες χώρες, να μην μπορεί να βάλει λίγο ύφασμα ακόμα στο πουκάμισο του Έλληνα τραγουδιστή;».