Παρασκευή 27 Νοεμβρίου 2009

Το αστικό όνειρο έπιασε ταβάνι


Έχει περάσει σχεδόν μισός αιώνας από το μεγάλο κύμα αστυφιλίας που γνώρισε η πρωτεύουσα. Άνθρωποι από κάθε γωνιά της Ελλάδας, από νησιά άγονα και φτωχά -ο τουρισμός ήταν τότε άγνωστη λέξη-, ορεινά χωριά και πόλεις, κωμοπόλεις και οικισμούς συνέρρεαν να συναντήσουν το αθηναϊκό όνειρο στο κλεινόν άστυ.
Οι Έλληνες της μεταπολεμικής γενιάς, στην πλειοψηφία τους αγρότες, γεννήματα ή θρέμματα, ταλαιπωρημένοι από τη γη και τις αναποδιές της, τα ζώα και τις απώλειες, το ημέρωμα της αδάμαστης θάλασσας, πουλούσαν ό,τι είχαν και δεν είχαν για ένα διαμέρισμα στα Πατήσια, στο Μεταξουργείο ή στο Παγκράτι.

Η μαγιά του ελληνικού κινηματογράφου

Πάνω στην ανάγκη του Έλληνα για εξεύρεση ασφαλέστερων πόρων και διευθέτηση μιας πιο τακτοποιημένης ζωής, μακριά από το σωματικό κάματο, βασίστηκαν τα περισσότερα σενάρια του ελληνικού κινηματογράφου. Δημιουργώντας εικόνες αθηναϊκού μεγαλείου, σε μια Αθήνα που ουδόλως θύμιζε κεντροευρωπαϊκή πρωτεύουσα, τα 60 τ.μ. ενός διαμερίσματος, με έπιπλα της μόδας και πάρτι με ξενόφερτες μουσικές, ήταν το επιφανειακό δέλεαρ για την άτακτη φυγή από την ύπαιθρο. Μοντέρνα ένδυση, σταθερός μισθός κάθε δεκαπενθήμερο, αναζήτηση μιας θέσης στο Δημόσιο για ασφάλεια -ακόμα κυριαρχεί αυτή η αντίληψη- και νάιτ κλαμπ λειτούργησαν σαν τη χαριστική βολή για απεμπόληση όλων όσων η ύπαιθρος έδινε μέχρι τότε. Ακόμα και οι γονείς που έμειναν πίσω ξεχάστηκαν, ταυτισμένοι με τη ζωή που σχεδόν όλοι οι νεότεροι πάσχιζαν να αποτινάξουν από πάνω τους. Η συνέχεια δεν βρίσκεται επί της οθόνης αλλά επί της καθημερινότητας.

Ο καλός γαμπρός

Και εκεί που όλοι ξεχάσαμε πώς είναι να ξυπνάς πριν να βγει ο ήλιος, έρχεται ένα ριάλιτι στον Alpha για να μας το θυμίσει. «Ο αγρότης μόνος ψάχνει» ήταν η αρχική ιδέα για να φτιαχτεί μια εκπομπή λαϊκής κατανάλωσης πάνω στις πραγματικές ζωές μερικών νέων αντρών που αναζητούν γυναίκα για να παντρευτούν. Στην πορεία, όμως, εξελίχθηκε σαν τη ζωή που δεν ζήσαμε. Γνωρίζοντας από τηλεοράσεως πώς οι υποψήφιοι γαμπροί έχουν τακτοποιήσει τη ζωή τους, πόσα ενδιαφέροντα έχουν και τι οικονομικές δυνατότητες τους προσφέρει η ενασχόληση με τις αγροτικές εργασίες, τα 60 τ.μ. του αστικού ονείρου φαίνονται πνιγηρά. Διότι οι γυναίκες που έστειλαν γράμματα για να γνωρίσουν τους υποψηφίους ποτέ δεν θα φαντάζονταν ότι η ζωή στην ύπαιθρο μπορεί να έχει αρετές ή, τουλάχιστον, προοπτικές. Όπως και στην αστικοποίηση του ’60 ήρθε ο ελληνικός κινηματογράφος για να σφραγίσει την τάση της εποχής μετατρέποντάς τη σε lifestyle, έτσι και τώρα πρέπει να έρθει ένα ριάλιτι για να μας θυμίσει χαμένους αγροτικούς παραδείσους.
Με την προβολή στιγμιοτύπων από ρομαντικούς περιπάτους, μπάνια στη θάλασσα, οινοποσίες και αμπελοφιλοσοφίες, η αγροτική ζωή αποκτά το φινίρισμα που χρειάζεται. Γίνεται ελκυστική, τρέντι και αποτελεί μια νησίδα ασφαλείας για όλους όσοι ταλαιπωρημένοι από την κίνηση της καθημερινότητας επιστρέφουν σπίτι μετά από μια δύσκολη ημέρα. Με τη βεβαιότητα ότι η φυγή θα ήταν η λύση στην ασφυκτική ζωή, αναπολούν εκείνο το χωραφάκι που ξεπούλησαν για λίγες ψωρο-δραχμές και ονειρεύονται την επόμενη ημέρα χωρίς αφεντικό. Αυτές, όμως, οι παράτολμες ιδέες για τους περισσότερους «Αθηναίους» διαρκούν όσο και το ριάλιτι, ενώ με τις δυσκολίες της αγροτιάς μερικοί παλεύουν ακόμη.

Το "καρφί" και η φοροδιαφυγή


Αγαπημένο μου ημερολόγιο, πότε ένας πολίτης θεωρείται «καρφί»;

15.11.09 ΚΥΡΙΑΚH
Ένα από τα πρώτα μαθήματα που παίρνει το παιδί μόλις πάει σχολείο είναι η μυστική και άρρητη συνενοχή απέναντι στα καμώματα των συμμαθητών του. Ακόμα και εάν γίνεται μάρτυς βίαιων καταστάσεων, ποτέ μα ποτέ δεν πρέπει να καρφώσει το συμβάν στο δάσκαλο ή στο διευθυντή του σχολείου. Όσα παιδιά ένιωθαν την ανάγκη να τύχουν ιδιαίτερης εύνοιας από τους δασκάλους με κίνητρο τη συμπάθεια και απώτερο στόχο τη βαθμολογία ή έναν καλό λόγο στους γονείς και δεν κρατούσαν το στόμα τους κλειστό δεν περνούσαν καλά. Η δυναμική της ομάδας τα έθετε πολύ συχνά εκτός, περιθωριοποιώντας τα με τόσο σκληρό τρόπο, που μόνο τα παιδιά μπορούν να επιδείξουν. Τα προσωνύμια που τους κολλάνε είναι πολλά και πολυποίκιλα: «καρφί», «προδότη», «Ιούδα»... Άλλωστε, η σκληρότητα των παιδιών οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στη βεβαιότητα που νιώθουν για ό,τι τα περιβάλλει. Στην πεποίθηση ότι ξέρουν εκ βαθέων τι είναι σωστό και τι όχι. Και το να καρφώνεις τους φίλους και συμμαθητές σου δεν είναι σωστό.

Μια αντίστοιχη ατμόσφαιρα κυριαρχεί και στο σπίτι. Τα αδέρφια μπορεί να σκοτώνονται μεταξύ τους, όταν όμως ανοίξει η πόρτα και εισβάλει η γονεϊκή επιτήρηση, τότε, ως διά μαγείας, κανείς δεν ξέρει ποιος άρχισε πρώτος και κανείς ποτέ δεν είδε τι συνέβη.
Μερικά από τα κατάλοιπα που αφήνει η παιδική ηλικία στην ενήλικη ζωή είναι η προδοσία. Η αμηχανία απέναντι στο «κάρφωμα», όπου οι γονείς και δάσκαλοι έχουν πάρει πλέον το πρόσωπο των Αρχών, της Αστυνομίας, της πολιτείας, της εφορίας και κάθε είδους ελεγκτικού μηχανισμού. Αυτοί γίνονται οι κριτές και η εξουσία και εμείς, οι πολίτες, μεταλλασσόμαστε σε παιδιά που έχουν ανάγκη την αλληλοκάλυψη.
Πόσοι δεν έχουμε βρεθεί στην εθνική οδό και δεν μας έχει αναβοσβήσει τα φώτα του διερχόμενος οδηγός με στόχο να μας προειδοποιήσει για την Τροχαία που καιροφυλακτεί. Πόσοι δεν δίνουν τα εισιτήριά τους στο μετρό, στη στάση που μόλις κατέβηκαν, για να γλιτώσει κάποιος συμπολίτης τους έστω το 1 ευρώ. Πόσοι δεν έχουν καπνίσει στην εργασία με την ανοχή των συνεργατών τους ή πόσοι δεν έχουν παρανομήσει με την ανοχή των συμπολιτών τους.
Αυτά τα χαρακτηριστικά, φυσικά, δεν αναδεικνύουν μια αλληλέγγυα κοινωνία. Δεν διακατεχόμαστε από ώριμες κοινωνικές συμπεριφορές, συμμετοχή σε σωματεία, οργανώσεις, κινήματα με στόχο την προώθηση κοινών ενδιαφερόντων και πρακτικών βελτίωσης της ζωής μας.

Η μόνη ανάγκη για συσπείρωση αυτής της, κατά τ’ άλλα, ατομοκεντρικής κοινωνίας ανακύπτει μόνο όταν υπάρξει η απειλή της αστυνόμευσης.
Πόσο «καρφί», όμως, θεωρείται κάποιος όταν επιλέγει να μην τον κοροϊδεύουν. Για τι είδους αντικοινωνική συμπεριφορά διακρίνεται ένας πολίτης όταν υφίσταται την εξαπάτηση και δεν μιλά.

Στους δύσκολους καιρούς της οικονομικής κρίσης και της προσπάθειας από την πλευρά της κυβέρνησης να εξυγιάνει τα δημόσια οικονομικά και να μειώσει το έλλειμμα θεραπεύοντας την πληγή της τεράστιας φοροδιαφυγής, τι σχολικά αντανακλαστικά πρέπει να υπερβούν οι πολίτες για να αποδώσουν μια μικρή αλλά καίρια δικαιοσύνη. Στο σημείο που οι μισθωτοί υπάλληλοι αυτής της χώρας φορολογούνται για το κάθε ευρώ που εισπράττουν, πόσο δίκαιο είναι κάποιοι -και όχι λίγοι- ελεύθεροι επαγγελματίες να κλέβουν το κράτος, άρα και όσους πληρώνουν φόρους, κόβοντας εικονικές αποδείξεις ή ακόμα χειρότερα χωρίς να κόβουν καθόλου. Πόσο αλληλέγγυο είναι η μερίδα των πολιτών που το υφίσταται να το αποδέχεται με σκυφτό το κεφάλι, πληρώνοντας τελικά εκείνη το λογαριασμό.
Διότι, ενώ μπορεί να ακούγεται ως «κάρφωμα» να καλέσεις την αντίστοιχη ΣΔΟΕ της περιοχής και να δηλώσεις ότι το πανάκριβο εστιατόριο του κέντρου ή η καφετέρια στην παραλία δεν κόβει αποδείξεις, στην προκειμένη περίπτωση όμως ισχύει ως τέτοιο μόνο όταν δεν κόβεις και εσύ.

Παρασκευή 13 Νοεμβρίου 2009

Τηλεοπτικά τείχη


Είκοσι χρόνια πέρασαν από τότε που η Γερμανία έριξε τα τείχη που τη χώριζαν στα δύο. Η επέτειος της ιστορικής αυτής στιγμής γιορτάστηκε φέτος -και τηλεοπτικά- με κάθε τιμή και σεβασμό, όπως αρμόζει σε ένα γεγονός που άλλαξε τη μοίρα όχι μόνο των Γερμανών αλλά και του κόσμου. Δεν είναι, όμως, μόνο αυτό το σημαντικό γεγονός που κλείνει τα 20 του χρόνια. Για την Ελλάδα, η ιστορία επιφυλάσσει άλλη μοίρα μετά το άνοιγμα της ιδιωτικής τηλεόρασης.

Μια σημαία και ένας τσέλιγκας
Κάποτε, μέχρι πριν από 20 χρόνια, τα πρωινά καθόμασταν -όταν δεν είχαμε σχολείο- μπροστά από ένα μαύρο κουτί. Δεν ήταν φυσικά το ασυνείδητό μας αλλά η αργόσχολη, πλην τίμια, κρατική τηλεόραση, που άνοιγε το πρόγραμμά της τις πρώτες απογευματινές ώρες. Πολλές ήταν οι φορές που ενώ ξέραμε ότι δεν θα δούμε τίποτα την ανοίγαμε έτσι, μόνο και μόνο για να προλάβουμε το εναρκτήριο μήνυμά της. Ποιος δεν θυμάται την ελληνική σημαία να ανεμίζει υπό τους ήχους του τσοπάνη που μαζεύει τα πρόβατα. Διότι μέχρι πριν από 20 χρόνια η αγροτική ζωή δεν ήταν όνειδος και κατατρεγμός, ήταν η πραγματική μας ταυτότητα, ταυτισμένη με την αυθεντική -αν υπάρχει τέτοιο πράγμα- ελληνική φυλή. Και να σου ξεπηδούσαν δύο ασπρόμαυρα κανάλια, η ΕΡΤ και η εναλλακτική ΥΕΝΕΔ. Με ειδήσεις που τις διάβαζαν κυρίες της διπλανής πόρτας (μετά ανακάλυψε το Χόλιγουντ τα κορίτσια) από τις σημειώσεις τους, εκπομπές λόγου χωρίς τέλος, και τον καιρό... για τους αγρότες φυσικά. Η ψυχαγωγία δεν έλειπε ποτέ από τα ελληνικά σπίτια, αφού και τηλεπαιχνίδια βλέπαμε (καλλονή η Μαρία Αλιφέρη, την είχε ερωτευτεί σφόδρα ο παππούς μου), «Θέατρο της Δευτέρας», σίριαλ όπως το «Λούνα Παρκ» αλλά και ριάλιτι με τον Φρέντι Γερμανό, που έβαζε «Αλάτι και Πιπέρι» στους καλεσμένους του. Αλλά όλα ήταν απλά, ανεπιτήδευτα. Η τηλεόραση δεν είχε αίγλη, αλλά δεν τη χρειαζόταν κιόλας. Ήταν όπως η χώρα της. Μικροαστική και νοικοκυρεμένη.

Κοσμογονία
Και ύστερα ήρθε η ιδιωτική τηλεόραση μετά βαΐων και κλάδων. Νέα πρόσωπα, νέες ιδέες, νέα χρώματα. Όλα καινούργια, που συνοδεύονταν από την πίστη των ανθρώπων στην πολυφωνία και στην ενημέρωση. Δεν θα υπάρχει μόνο η προπαγάνδα του κράτους, έλεγαν οι μεγαλύτεροι. Και οι μικρότεροι περίμεναν μπροστά από τη νέα έγχρωμη οθόνη σαν σε γυάλα με ζαχαρωτά.
Από τότε μέχρι σήμερα, η ιδιωτική τηλεόραση, εκτός από τα δύο πρώτα κανάλια, το Mega και τον ANT1, που γιορτάζουν τα 20 τους χρόνια, απέκτησε και άλλα, με τον ίδιο ρυθμό και την ίδια ταχύτητα, σχεδόν με πανομοιότυπη αισθητική. Ανακαλύφθηκαν οι ζώνες τηλεθέασης, τα πρωινάδικα, οι ειδήσεις από το auto cue, τα σίριαλ έγιναν περισσότερα, θυμήθηκαν τον Φώσκολο, ξαναξέχασαν τον Φώσκολο, ανακάλυψαν πόσο πάει το ξανθό στο γυαλί και το άνοιξαν μέχρι που κάηκε, ανακάλυψαν τα μεσημεριανάδικα, τα παράθυρα στις ειδήσεις, τις βραδινές εκπομπές, τα σκληρά ριάλιτι, το ελαφρύ πορνό... Η ελληνική τηλεόραση από τα ασπρόμαυρα ερασιτεχνικά καρέ που μύριζαν κατσικίσιο γάλα βαφτίστηκε στο lifestyle, ανέδειξε μικρούς ήρωες, επιθύμησε δόξα αλλά και χρήμα. Ένα μεγάλο πανηγύρι συμφερόντων, πολιτικών, επενδυτών, διαφημιστών, δημοσιογράφων, σκηνοθετών, ηθοποιών, ερασιτεχνών, τεχνικών, αερητζήδων και καταφερτζήδων στήθηκε στη νεαρή ιδιωτική τηλεόραση, που γιορτάζει φέτος. Στα 20 όμως αυτά χρόνια, παρά τις καλές της στιγμές, δεν επιθύμησε να ανοιχτεί πραγματικά στον κόσμο, χτίζοντας αναγκαία τα τείχη της προσωπικής της επιβίωσης.

Δευτέρα 9 Νοεμβρίου 2009

Η απείθαρχη ελληνική φυλή


Αγαπημένο μου ημερολόγιο, η απαγόρευση του καπνίσματος εφαρμόζεται στην Ελλάδα -προς το παρόν τουλάχιστον- μόνο στα χαρτιά. Οι καπνιστές διεκδικούν το δικαίωμα στην τζούρα και βρίσκουν πολλούς υποστηρικτές.

08.11.09 ΚΥΡΙΑΚH

Όσο αυξάνουν οι βροχές και τα κρύα, τόσο πιο αισθητή γίνεται η μη εφαρμογή του αντικαπνιστικού νόμου στην Ελλάδα. Όσο δυσκολεύουν και εντείνονται οι εργασίες σε μια επιχείρηση, τόσο μεγαλύτερες δικαιολογίες βρίσκει ένας καπνιστής για να ανάψει το «απαγορευμένο» εντός της αίθουσας ή του γραφείου όπου εργάζεται, εφόσον δεν γίνεται αντιληπτός. Όσο πιο σφοδρή αναδεικνύεται η οικονομική κρίση στη νύχτα και στα μαγαζιά της, τόσο πιο αδύναμοι στέκονται οι επιχειρηματίες στο να επιβάλουν οτιδήποτε θα τους στερούσε μερικούς ακόμη θαμώνες στο μπαρ ή στο εστιατόριό τους, αδιαφορώντας για τα αισθήματα και την υγεία των μη καπνιστών.

Όπως κάθε νόμισμα έχει δύο όψεις, έτσι και η υπόθεση του τσιγάρου σηκώνει πολλές συζητήσεις.

Εάν απομακρυνθούμε όμως από τη μεροληψία του άκαπνου πολίτη, που καταδικάζει -και δικαίως- το παθητικό κάπνισμα, ή του θεριακλή, που εύλογα θεωρεί υπερβολική την απαγόρευση, από τη στιγμή που υπάρχουν χίλιοι λόγοι για να πεθάνει κάποιος, ίσως μπορέσουμε να σκεφτούμε γιατί στην Ελλάδα είναι τόσο δύσκολο να πειθαρχήσουμε.

Η οικογένεια το κέλυφος υποστήριξης της ανυπακοής

Η αδυναμία ενός ολόκληρου λαού να πειθαρχήσει δεν είναι ένα τυχαίο χαρακτηριστικό. Άσχετα με το εάν κάποιος καπνίζει ή όχι, όλοι έχουμε φτάσει κάποια στιγμή στη ζωή μας που συνειδητά δείξαμε κοινωνική ανυπακοή ή γευτήκαμε μια εσωτερική έξαψη τη στιγμή της μικρής ή μεγάλης μας παρανομίας. Άλλωστε, παρ’ ότι τα τελευταία χρόνια οι Έλληνες καταβάλλουν τεράστιες προσπάθειες να υιοθετήσουν μια πιο ξεσκονισμένη ευρωπαϊκή όψη και στάση, δεν είναι λίγες οι φορές που τις καλές προθέσεις ακυρώνει ο ατίθασος χαρακτήρας.
Τι τρέχει άραγε στο DNA μας και δεν μας αφήνει να συμφιλιωθούμε με την πειθαρχία; Γιατί απεχθανόμαστε την ομοιομορφία, εκδηλώνοντας πολύ συχνά παιδιάστικες αντιδράσεις;
Η δομή της ελληνικής οικογένειας έχει επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό την εξέλιξη της κοινωνίας. Ο μικρόκοσμος της εστίας και ο τρόπος που μεγαλώνουν οι Έλληνες τα παιδιά τους καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό το προφίλ και τις κοινωνικές μας επιλογές που υιοθετούμε ως ενήλικοι. Η ελληνική οικογένεια σε μεγάλο βαθμό χαρακτηρίζεται από την αντίφαση αυταρχισμού και υπερπροστατευτικότητας. Μια δόση από αυτό το εκρηκτικό μείγμα στο μπιμπερό των ελληνόπουλων είναι ικανή να καθηλώσει γενιές ολόκληρες στο στοματικό στάδιο της υπερβολικής ευθιξίας, του μεγαλειώδους εαυτού, της αδικαιολόγητης αυστηρότητας της γονεϊκής φιγούρας, σε συνδυασμό με την παντελή απουσία πραγματικού πλαισίου που να ευνοεί την ωρίμανση, την ανάληψη των ευθυνών, αλλά και την υιοθέτηση κανόνων που δεν γίνονται αντιληπτοί ως τραυματική τιμωρία και στέρηση των ατομικών ελευθεριών. Διότι, ενώ όλοι κατά βάθος πιέζουμε τον εαυτό μας προκειμένου να ενσαρκώσει μια εικόνα που μας καλλιέργησαν ότι είμαστε ή θα μπορούσαμε να γίνουμε, χωρίς απαραίτητα αυτά τα όνειρα και οι στόχοι να ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα, από την άλλη -ζορισμένοι από την υπερπροσπάθεια- αδυνατούμε να συμμορφωθούμε, και αναζητούμε δικαιολογίες και υπεκφυγές, που πέφτουν σαν βάλσαμο στην παιδική μας ψυχή.

Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι δεν μπορούμε να συμμορφωθούμε με την απαγόρευση του καπνίσματος. Όπως δεν είναι τυχαίο ότι πολλοί συμπολίτες μας αδυνατούν να το μειώσουν ή να το κόψουν, παρ’ ότι βασανίζονται από χρόνια προβλήματα υγείας. Διότι ο μαζοχισμός, αλλά και ο σαδισμός, είναι δύο ακόμα χαρακτηριστικά που συνδέονται με την «πλούσια» ελληνική ψυχή. Διότι το κάπνισμα τι είναι: μια ενασχόληση του στόματος, όπως είναι η τροφή και ο θηλασμός, αλλά και των χεριών, δείγμα του ελληνικού ταμπεραμέντου. Μια κοινωνική εκδήλωση με τεράστια συμβολική σημασία. Η οποία σχετίζεται με την ανάγκη ενός ολόκληρου λαού να βρίσκεται υπό την προστασία ενός παντοδύναμου θεού, ηγέτη ή μιας μαγικής δύναμης. Που επαφίεται στην απόλαυση χωρίς να είναι απαραίτητη η ανάληψη της ευθύνης. Διότι πάντα κάποιος θα είναι εκεί να αναλάβει για εκείνον την ευθύνη. Όπως θα είναι κάποιος εκεί για να φανεί ελαστικός, όπως στην περίπτωση του κοινωνικού καπνίσματος, διεκδικώντας κάθε φορά από ένα ακόμα προνόμιο ενάντια στην επικρατούσα ομοιόμορφη συμμόρφωση των Γάλλων, των Αμερικανών ακόμα και των Τούρκων, τους οποίους ενδόμυχα κοροϊδεύουμε ότι στάθηκαν λιγόψυχοι. Γιατί, δυστυχώς, στο φαντασιακό των Ελλήνων κάθε φορά και με κάθε αφορμή μαίνεται και ένας πόλεμος. Το αντάρτικο του οποίου χρειάζεται πάντα εθελοντές.

Πέμπτη 5 Νοεμβρίου 2009

ΙΕΚ: Ιδιωτική τηλεόραση


Η τηλεόραση, εκτός από καθρέφτης της ελληνικής κοινωνίας και των χαρακτηριστικών της, αποτελεί και ένα μετασχηματιστή ζωών και υπάρξεων. Όποιος μυηθεί στις κάμερες και στο λαμπερό φως τους δεν μπορεί πολύ εύκολα να αποποιηθεί τη δύναμη και τις πλασματικές ευκαιρίες που αυτές προσφέρουν. Και αυτό δεν συμβαίνει μόνο με τα εύπλαστα θύματα της επιβίωσης, ανθρώπους με χαμηλή νοημοσύνη και έλλειψη προσόντων που βρίσκουν ένα κεραμίδι να βάλουν το κεφάλι τους με αντάλλαγμα την ανεξέλεγκτη έκθεση του εαυτού τους, αυτό ισχύει και για ανθρώπους που θεωρούνται για την κοινωνία μορφωμένοι και με πρότερο... έντιμο βίο.

Κάποτε η ζωή είχε όνειρα
Την εβδομάδα που μας πέρασε η κ. Πόπη Τσαπανίδου φιλοξένησε στην πολύ καλή ενημερωτική εκπομπή της «Συμβαίνει τώρα» δύο νεαρές φοιτήτριες στις Διεθνείς και Πολιτικές Επιστήμες του Πανεπιστημίου Αθηνών. Ο λόγος της παρουσίας τους στην εκπομπή ήταν η συμμετοχή τους σε ένα διεθνή διαγωνισμό ντοκιμαντέρ μικρού μήκους, στον οποίο κατέκτησαν το πρώτο βραβείο. Οι νικήτριες, δύο κορίτσια 18 με 20 ετών, ήταν το παράδειγμα του ανθρώπου που έχει όνειρα για τη ζωή του, σπουδάζει, καλλιεργείται, συμμετέχει ενεργά στην κοινωνία και έχει θέσεις για την πολιτική και για την τέχνη. Εκτός από τις σπουδές τους στις πολιτικές επιστήμες, η μία ζωγράφιζε και η άλλη ήταν μουσικός επιλέγοντας -στην ερώτηση με τι θα ήθελαν να ασχοληθούν- να δώσουν προτεραιότητα στην τέχνη τους. Παρά το νεαρό της ηλικίας τους, δύο πράγματα ήταν αυτά που ξεχώριζαν. Το πρώτο ήταν η ικανότητά τους να εκφράζονται με σωστά ελληνικά, να μιλούν συγκροτημένα και κατανοητά, κάτι που δεν απολαμβάνουμε συχνά από διάφορες άλλες τηλεοπτικές παρουσίες των ριάλιτι και των μεσημεριανών εκπομπών. Το δεύτερο ήταν ότι ήδη -τόσο νωρίς- αισθάνονταν απογοητευμένες για τις ευκαιρίες που δίνονται στην Ελλάδα και σκέφτονταν τη μετοίκηση σε μια άλλη χώρα, που θα τις βοηθούσε περισσότερο στην εκπλήρωση των στόχων τους.

Η λογική της κονόμας
Βλέποντας αυτά τα κορίτσια, μου ήρθε στο νου μια άλλη τηλεοπτική παρουσία που ήταν καλεσμένη στο «Gala» της Κυριακής με τη Μαρία Σταματέρη. Ο Γιώργος Λιάγκας, ο γνωστός τηλεπαρουσιαστής, άνοιγε με άνεση την ψυχή του στην εκπομπή του Star. Ο κ. Λιάγκας, που έχει συνδεθεί στη συνείδηση του κόσμου με το light ψυχαγωγικό πρόγραμμα, που αναδείχθηκε μέσα από τις «ειδήσεις» του Star, που παρουσιάζει τηλεπαιχνίδι με ξανθιές και φωτογραφίζεται σε περιοδικά ποικίλης ύλης με τη συμβία του, κάποτε ήταν ένας σοβαρός φοιτητής. Σπούδασε στο Πολυτεχνείο, στη σχολή Ηλεκτρολόγων Μηχανικών, μια ομολογουμένως δύσκολη σχολή, παίζει πολύ καλό πιάνο και, ενδεχομένως, η παιδεία του να συμπληρώνεται και με γαλλικά. Τι έγιναν όλα αυτά στη συνέχεια; Τι μεσολάβησε στη ζωή του και έκανε ένα άλμα πιο γρήγορο και από τη φθορά, όταν μεταπηδούσε από τα τιμημένα θρανία του Πολυτεχνείου στο τηλεοπτικό πλατό- προσομοίωση κοτετσιού, με αλαλάζουσες ξανθιές ανταύγειες; Ο εκμαυλισμός της τηλεόρασης μεσολάβησε. Τι να τα κάνεις, άλλωστε, τα πτυχία και την ενασχόληση με αυτά, όταν τρέχει το ζεστό παραδάκι, υπογράφεις παχυλά συμβόλαια για να κάνεις μια αντικειμενικά πανεύκολη δουλειά, φωτογραφίζεσαι, είσαι αναγνωρίσιμος, σου ανοίγονται όλες οι πόρτες και μπορείς, τελικά, να ατενίζεις με αισιοδοξία και... σκάφος τα νερά της παντελούς αποχαύνωσης...
Άλλωστε είναι γνωστό ότι οι σπουδές δεν είναι το παν...
Η αξιοπρέπεια όμως;

Η Αθήνα στη μετάβασή της σε μητρόπολη


Αγαπημένο μου ημερολόγιο, για να αποκτήσει μια κοινωνία χαρακτηριστικά μητρόπολης, είναι αναγκασμένη να εκτεθεί σε αμφίρροπες δυνάμεις...

31.10.09 ΣΑΒΒΑΤΟ
Την Πέμπτη το βράδυ μια μεγάλη ομάδα αυτοαποκαλούμενων αναρχικών διαδήλωνε στο κέντρο της Αθήνας ενάντια στις αστυνομικές δυνάμεις. Η Αστυνομία με δακρυγόνα έκανε αδύνατη τη διέλευση των απλών πολιτών στους παρακείμενους δρόμους. Ένα ζευγάρι μέσης ηλικίας αισθάνεται ανήμπορο να περάσει ανάμεσα στις αντιμαχόμενες πλευρές και εισέρχεται στο «Attica» για να προστατευθεί. Ο διευθυντής, με στόχο να προστατεύσει τους πελάτες και τους ανυποψίαστους πολίτες, ανοίγει την έξοδο κινδύνου του πολυκαταστήματος για να φύγουν από πίσω. Το ζευγάρι -ανίκανο λόγω ηλικίας να τρέξει και επηρεασμένο από όσα βλέπει να διαδραματίζονται στα δελτία ειδήσεων τις τελευταίες ημέρες- καλεί ένα ταξί για να επιστρέψει στο σπίτι του. Η βραδινή θεατρική έξοδος έχει ακυρωθεί.

Το πρωί της Παρασκευής ένας εκρηκτικός μηχανισμός εκρήγνυται στα Πατήσια, με στόχο την κατοικία της πρώην υπουργού Παιδείας και νυν ευρωβουλευτού κ. Γιαννάκου. Οι κάτοικοι της περιοχής, ανάστατοι από τον εκκωφαντικό ήχο, αναζητούσαν το λόγο της επίθεσης. «Δεν έχει περάσει αρκετά;» αναρωτιόταν διερχόμενη μητέρα που κρατούσε από το χέρι το παιδί της. Μία άλλη παραξενευόταν που η πρώην υπουργός μένει σε μια τόσο ταπεινή γειτονιά, όπως θεωρούνται πλέον τα Πατήσια, τη στιγμή που οι περισσότεροι συνάδελφοί της έχουν επιλέξει τα προστατευμένα προάστια για να στήσουν την οικογενειακή τους εστία.

Το βράδυ της Παρασκευής, σε μεγάλο κινηματογράφο της Πανεπιστημίου, ανακοινώνεται η άφιξη του σημαντικού σκηνοθέτη Φράνσις Φορντ Κόπολα, τη στιγμή που τα παρακείμενα θέατρα κάνουν τις τελευταίες τους πρόβες λίγο πριν ανοίξει η αυλαία. Θεατρικός οργασμός πλημμυρίζει την πόλη αν αναλογιστεί κανείς τον αριθμό των θεάτρων, των συντελεστών και την ποικιλία των θεαμάτων που προσφέρονται για ένα μικρό συγκριτικά θεατρικό κοινό. «Μην το υποτιμάς» μου είπε κατ’ ιδίαν γνωστή ηθοποιός που ετοιμάζεται να πρωταγωνιστήσει σε μια μεγάλη παραγωγή του Εθνικού Θεάτρου. «Μπορεί να είναι μικρό το θεατρόφιλο κοινό, αλλά τα θέατρα πάνε καλά συγκριτικά με άλλα πράγματα, σε πείσμα της οικονομικής κρίσης».

Το σκηνικό φωτίζεται καλύτερα, όταν ανάβουν οι προβολείς για να αναδείξουν ακόμα ένα πρόσωπο της Αθήνας τη νύχτα. Τα παιδιά των ουσιών, αυτοί οι νοσούντες άστεγοι της πρέζας και της ανέχειας, μεταφέρονται σαν πιόνια από σημείο σε σημείο. Η Ομόνοια και οι κακοφωτισμένοι γύρω δρόμοι δεν είναι το μόνιμο meeting point, μπορείς πλέον να τους συναντήσεις σε όποια πλατεία τους προσφέρει ένα απάγκιο.

«Είναι κρίμα να έχουμε τόσο ωραίες πλατείες και να μην μπορούμε να καθίσουμε. Σε οποιαδήποτε άλλη πόλη οι πλατείες είναι πηγή ζωής» είπε ο φοιτητής στη φίλη του τη στιγμή που ετοιμάζονταν να βουτήξουν στη νέα ταινία του Λάνθιμου, που βραβεύτηκε στο Φεστιβάλ των Καννών.

01.11.09 ΚΥΡΙΑΚH
Αυτές είναι εικόνες μιας πόλης που αλλάζει. Μιας πόλης που ξεφεύγει από το μικροαστικό επαρχιωτισμό και την ασφάλεια της ομοιομορφίας, οδεύοντας προς τη διεύρυνση των κοινωνικών συνιστωσών, τον εμπλουτισμό των δυνάμεων και την ανάδειξη των αντιφάσεων. Η Αθήνα μετατρέπεται σε μια ορμητική και ενδιαφέρουσα ευρωπαϊκή πρωτεύουσα. Κανείς δεν μπορεί πλέον να της αρνηθεί τη νέα της όψη και περιεχόμενο. Το ζήτημα όμως που ανακύπτει είναι πόσο ικανοί, ώριμοι, προετοιμασμένοι είμαστε για να αντιμετωπίσουμε τις δύσκολες όψεις των μητροπόλεων. Τις όψεις των ναρκωτικών, της σωματεμπορίας, της κοινωνικής αναστάτωσης, των εξτρεμιστικών οργανώσεων, της φτώχειας, της ανισότητας και των μεταναστών. Όψεις που, δεδομένης της οικονομικής δυσπραγίας, της αλλαγής της κυβέρνησης αλλά και του αντανακλαστικού της πρωτοφανούς αναστάτωσης του περασμένου Δεκέμβρη, αναμένεται να επιδεινωθούν.

Μια πόλη που ζει είναι επόμενο να παλεύει με αντίρροπες δυνάμεις και να περιλαμβάνει στους κόλπους της όλων των ειδών τις διαστάσεις. Η κοινωνία, άλλωστε, είναι ένας ανθρώπινος οργανισμός με απώλειες, τραύματα και μεταβάσεις. Στη δική μας περίπτωση μένει να αποδειχθεί πόσο υγιή είναι τα μέλη του και με τι τρόπο θα αφομοιώσουμε τους κραδασμούς.