Η ώρα της ξεκούρασης

Αγαπημένο μου ημερολόγιο, ήρθε η ώρα να αφήσουμε τους αναγνώστες να ξεκουραστούν από την ενοχλητική παρουσία μας.

25.7.10 ΚΥΡΙΑΚH

Τελευταία εβδομάδα του Ιουλίου, λίγο πριν αφήσουμε στα γραφεία της εφημερίδας τα χαρτιά και τα μολύβια στην άκρη, λίγο πριν κλείσουν οι υπολογιστές για τη δική τους... αγρανάπαυση, ο καθένας κάνει τον απολογισμό του. Μια ολόκληρη χρονιά πέρασε και φέτος μέσα από ειδήσεις, γεγονότα, σχόλια, εικόνες, ψηφιακή, εικονική και πραγματική ζωή. Κι αν ήταν δύσκολη χρονιά για όλους μας φέτος! Κι αν είδαμε αλλαγές σε προσωπικό και κοινωνικό επίπεδο... Κι αν χάσαμε κεκτημένα, βολές, διεκδικήσεις ετών... Κάποιοι από εμάς πέρασαν πολύ δύσκολα και πιεστικά σε επαγγελματικό επίπεδο, κάποιοι έχασαν τη δουλειά τους, κάποιοι βίωσαν απογοητεύσεις και ματαιώσεις που δύσκολα ξεπερνιούνται. Οι στήλες των εφημερίδων, κάθε μέρα κρεμασμένες στα περίπτερα, μεταφέρουν την είδηση, αναπαράγουν την ατμόσφαιρα, σχολιάζουν, κρίνουν, επαινούν, ψέγουν, δίνουν τη δική τους ερμηνεία στα γεγονότα της επικαιρότητας. Άλλοι με μεγαλύτερη ευθύνη απέναντι στο έργο τους, άλλοι με μεγαλύτερες εξαρτήσεις από το παρασκήνιο, άλλοι με γνώσεις, άλλοι επιφανειακοί, οι περισσότεροι δημοσιογράφοι τους καλοκαιρινούς μήνες αισθάνονται λίγο σαν στρατιώτες που επιστρέφουν στο σπίτι τους μετά από μια δύσκολη μάχη και βρίσκουν τη γυναίκα τους να έχει ξαναπαντρευτεί. Η ζωή συνεχίζει κάπου αλλού χωρίς αυτούς, ειρωνικό μειδίαμα στην κεκτημένη αίσθησή τους που τους κάνει να αισθάνονται κομμάτι της πιο ενδιαφέρουσας πλευράς της.

Ιδίως για το free press, ο Αύγουστος είναι ένας μήνας πάγκου. Αποσύρεσαι, κυκλοφορείς, ανασαίνεις, αφήνεις την πόλη ελεύθερη να ζήσει τη ραστώνη της χωρίς την ανάγκη να την πληροφορήσεις, να την αναλύσεις, να της δείξεις εσύ τάχα μου το δρόμο. Πώς θα ήταν η χώρα χωρίς εφημερίδες; Πώς θα αισθανόμασταν εάν αύριο, μεσούσης της κρίσης, όλοι οι εκδότες αποφάσιζαν να αναστείλουν την κυκλοφορία των εντύπων τους; Καταργώντας ιστορικούς τίτλους, πετώντας στο καλάθι της ανεργίας χιλιάδες εργαζόμενους, δημοσιογράφους και τεχνικούς, φιμώνοντας την ενημέρωση και την πληροφόρηση, ακυρώνοντας τη σχέση ετών που έχει δημιουργηθεί ανάμεσα σε αναγνώστες και δημοσιογράφους, η χώρα πώς θα αποκτούσε φωνή; Στο τραβηγμένο αυτό σενάριο, το οποίο, όμως, παύει να είναι τόσο τραβηγμένο εάν συνειδητοποιήσουμε τον αριθμό των εφημερίδων, τη χρεοκοπία τους, την κρίση αξιοπιστίας που διέρχονται, το χαμηλό μορφωτικό επίπεδο πολλών δημοσιογράφων, τις διαπλεκόμενες σχέσεις, τις κάθε είδους εξαρτήσεις, ζημιωμένοι θα είναι όλοι.

Κατ’ αρχάς ζημιωμένη θα είναι η ίδια η δημοκρατία. Όσο κι αν φαίνεται το πολίτευμά μας ανεφάρμοστο και προβληματικό, η ύπαρξη τόσων πολλών εντύπων, παρά τη γενική αισθητική και μορφωτική πτώχευση, δίνει τη δυνατότητα της ύπαρξης πολλών και διαφορετικών φωνών. Από την άλλη, ζημιωμένη θα είναι η εξουσία. Χωρίς αξιολογική κατηγοριοποίηση στην απαρίθμηση των ζημιωμένων, η εξουσία, η κεντρική διοίκηση και η Τοπική Αυτοδιοίκηση, οι φορείς, οι τράπεζες, οι οργανισμοί, οι κεντρικές δηλαδή αρτηρίες του κράτους, θα χάσουν την επαφή τους με την κοινωνία, θα χάσουν τη διέξοδο επικοινωνίας. Θα χάσουν, φυσικά, και οι εκδότες, δημοσιογράφοι, αναλυτές, επιστήμονες, σύμβουλοι, τσιράκια, ποντίκια, τρωκτικά και κάθε λογής παράγοντες της υγιούς και της νοσηρής μετάδοσης πληροφοριών. Αλλά θα χάσει και η κοινωνία. Θα χάσει την πολιτική ενημέρωση, την επαφή με τα μυστικά της εξουσίας, το ταξίδι στην πληροφορία του κόσμου, θα χάσει και όλους αυτούς τους υπέροχους, ενδιαφέροντες, αντιφατικούς, απορριπτέους, συγκλονιστικούς μικρούς και μεγάλους ήρωες που προβάλλονται καθημερινά μέσα από τις σελίδες των εφημερίδων.

Πριν από λίγες ημέρες δολοφονήθηκε εκείνος ο δημοσιογράφος. Δεν τον ήξερα, δεν έχω κάτι να πω για αυτόν. Δεν ξέρω τη δουλειά του ούτε τις σχέσεις του. Δεν αισθάνομαι συνάδελφός του, γιατί δεν κάναμε την ίδια δουλειά. Δεν ξέρω κατά βάθος γιατί δολοφονούνται οι άνθρωποι. Προτιμώ να μη μιλάω για όσα δεν ξέρω. Η έννοια, όμως, της δολοφονίας, του τέλους έχει μια άλλη διάσταση πέρα από το ανθρώπινο δράμα. Έχει σχέση με τη ζωή. Και αυτό σχετίζεται άμεσα με τον τρόπο που επιλέγεις να δουλέψεις, με τον τρόπο που επιλέγεις να κάνεις δημοσιογραφία. Το κίνητρο έχει πολύ μεγάλη σημασία. Ο πόλος πάνω στον οποίο συντονίζεσαι. Ο κιτρινισμός δεν είναι μόνο ίδιον της ψηφιακής ενημέρωσης. Οι εφημερίδες περνούν κρίση όχι μόνο επειδή οι άνθρωποι έπαψαν να διαβάζουν. Η κρίση είναι δίπλα μας, η σήψη μέσα μας. Το τέλος δεν είναι ανεξάρτητο από εμάς. Και σε αυτό έχουμε ευθύνη. Καλό καλοκαίρι!