Πέμπτη 15 Οκτωβρίου 2009

Η ελπίδα και το Νόμπελ Ειρήνης


Αγαπημένο μου ημερολόγιο, ακόμα και στην πολιτική, όπως και στη ζωή, η ελπίδα πεθαίνει τελευταία.

10.10.09 - ΣΑΒΒΑΤΟ

Την Παρασκευή το πρωί, στο άκουσμα της βράβευσης του Μπαράκ Ομπάμα για το Νόμπελ Ειρήνης, διαμείφθηκε μεταξύ δύο φίλων ένας άκρως σουρεαλιστικός διάλογος.

-Ο Ομπάμα πήρε Νόμπελ Ειρήνης...

-Για ποια Ειρήνη;

-Για μια φίλη του μωρέ...

Αυτός ο σχεδόν παιδιάστικος διάλογος αναδεικνύει την έκπληξη, η οποία μετατρέπεται σχεδόν σε δυσπιστία, για μια βράβευση που αφορά τις πρωτοβουλίες ενός ηγέτη που ελήφθησαν μέσα σε 8 περίπου μήνες. Τον περασμένο Ιανουάριο ο χαρισματικός Αφροαμερικανός πολιτικός κατόρθωσε σχεδόν ταυτόχρονα με την ανάληψη της προεδρίας να γοητεύσει τους Αμερικανούς, να πείσει σχεδόν το σύνολο των Ευρωπαίων και να επαναφέρει το χαμένο όραμα στην αμερικανική πολιτική. Πιστός, στο μέτρο φυσικά του εφικτού, στις αρχικές του υποσχέσεις, έκανε βήματα προσέγγισης προς το Ιράν, στοχεύοντας στην αποπυρηνικοποίηση του κόσμου, προκειμένου οι επόμενες γενιές να ζήσουν σε έναν ασφαλέστερο πλανήτη.

Η συνεισφορά του Ομπάμα στη διατήρηση της παγκόσμιας ειρήνης δεν είναι το μεγαλύτερο προσόν του, εξου και ήταν πολλές και ποικίλες οι αντιδράσεις στον παγκόσμιο χάρτη.

Η προσφορά του σχετίζεται περισσότερο με όσα έφερε ως πολιτικό ον και ως ανθρώπινη ύπαρξη στις ΗΠΑ. Είναι δηλαδή περισσότερα όσα προσκόμισε σε ψυχολογικό επίπεδο μέχρι σήμερα, παρά σε πραγματιστικό. Αυτό δεν είναι απαραίτητα κακό. Οι λαοί τις τελευταίες δεκαετίες, αφού δεινοπάθησαν από μεγάλα οράματα και υψηλές στοχεύσεις μέχρι τη δεκαετία του ’60, γίνονται αντικείμενο λογιστικής και διοικητικής διαχείρισης. Οι ηγέτες τους είναι περισσότερο τεχνοκράτες παρά οραματιστές. Και αυτές είναι οι καλές περιπτώσεις, όπως η Άνγκελα Μέρκελ στη Γερμανία του 2009. Ο αντίποδας είναι συνώνυμος του επικίνδυνου λαϊκισμού ή των διαστρεβλωμένων πεποιθήσεων και των θρησκευτικών προκαταλήψεων. Τέτοιες περιπτώσεις είναι ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι και ο Τζορτζ Μπους.

Γι’ αυτό ο Μπαράκ Ομπάμα προσδίδει στην έννοια του πολιτικού την ελπιδοφόρα διάσταση που τόσο έχουν ανάγκη οι πολίτες όλων των χωρών. Επαναφέροντας την πίστη ότι η ηθική και η αξιοπρέπεια είναι αξίες που δεν θεωρούνται ξεπερασμένες, καθώς και το αίσθημα της διαφάνειας, μαζί με τη διάθεση για δράση, παραγωγικότητα και νέο στυλ προεδρίας, ο Ομπάμα βαστά στις πλάτες του ένα μεγάλο κομμάτι ψυχολογικής και συναισθηματικής προσδοκίας. Και θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικός στη διαχείριση αυτών των σύνθετων ελπίδων, ιδίως από τη στιγμή που οι περισσότερες είναι άρρητες και άυλες. Διότι η οργή που εκλύεται στην ψυχή του απελπισμένου είναι τοξική και καταστροφική σαν την πυρηνική ενέργεια.

11.10.09 - ΚΥΡΙΑΚH

Το 1990 ένας άλλος μεγάλος ηγέτης, εμπνευστής της αναδιάρθρωσης της άλλης υπερδύναμης, ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ, βραβεύτηκε με Νόμπελ Ειρήνης. Ο άνθρωπος που οραματίστηκε μια διαφορετική Σοβιετική Ένωση, που επένδυσε στην περεστρόικα στραμμένος με διάθεση και τόλμη στη μεταρρύθμιση της χώρας του σε ιδεολογικό, οικονομικό, πολιτικό και ηθικό επίπεδο, έλαβε την υψηλότερη διάκριση για τις προσπάθειες αυτές σε μια σημαδιακή χρονιά. Από το 1989 είχαν ήδη ξεκινήσει να καταρρέουν ένα ένα τα προπύργια του μεγάλου μεταρρυθμιστικού οράματος, φτάνοντας το 1990 στην τελική και ολοκληρωτική διάσπαση των κρατών. Το Νόμπελ Ειρήνης και σε εκείνη την περίπτωση δόθηκε για ψυχολογικούς λόγους. Η ανάγκη τόνωσης ενός μεγάλου ηγέτη και ο φόβος της επόμενης μέρας από την κατάρρευση της περεστρόικα έκανε τη Σουηδική Ακαδημία να επιβραβεύσει ή να προσευχηθεί για όσα έμελλε να έρθουν.

Η περίπτωση του Ομπάμα είναι μια περίπτωση υψηλών προσδοκιών. Και σε όλες τις μεγάλες προσδοκίες, όπως μας δείχνει καθαρά και ο Ντίκενς στο ομώνυμο μυθιστόρημά του, πάντα ελλοχεύουν και μεγάλες ψευδαισθήσεις.

1 σχόλιο:

  1. Θα μπορούσαν να το είχαν ονομάσει "Νόμπελ για καλές προθέσεις" μέχρι να ήταν σίγουροι και για τα αποτελέσματα της πολιτικής Obama.
    Tουλάχιστον τα 1,4 εκατομμύρια δολάρια που συνοδεύουν το βραβείο, θα πάνε σε φιλανθρωπικούς σκοπούς. Κάτι είναι και αυτό.

    ΑπάντησηΔιαγραφή