Ρέκβιεμ για ένα stage

Αγαπημένο μου ημερολόγιο, για να σε αντέξει η σκηνή πρέπει να εκτεθείς επαγγελματικά σε πολλά επίπεδα μαθητείας.

25.10.09 ΚΥΡΙΑΚΗ
Η λέξη «stage» δεν είναι τυχαίο που χρησιμοποιείται λανθασμένα από την πλειοψηφία των ΜΜΕ και των πολιτών. Η προφορά της ως αγγλικό «στέιτζ», που σημαίνει σκηνή, είναι προφανώς πιο προσφιλής έννοια στους Έλληνες, που αναγκάζονται από νωρίς να μάθουν ως μητρική (σχεδόν) τη γλώσσα της Γηραιάς Αλβιώνας. Ο θεσμός, όμως, που πνέει πλέον τα λοίσθια από τη νέα κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ λέγεται stage και διαβάζεται «σταζ». Ήταν οι Γάλλοι αυτοί που εφάρμοσαν κατά κόρον το μεταβατικό στάδιο επαγγελματικής μαθητείας σε νεαρούς πτυχιούχους. Με γνώμονα την ανάγκη σύνδεσης των σπουδών με την πραγματικότητα και τις εργασιακές συνθήκες, οι Γάλλοι εφαρμόζουν το θεσμό του stage ως την απαραίτητη περίοδο μαθητείας για όλους τους τελειόφοιτους φοιτητές, λίγο πριν γίνουν επαγγελματίες. Πώς αυτή η υπέροχη και συνάμα εποικοδομητική περίοδος για την τρυφερή ηλικία των 22+ μπορεί εδώ στην Ελλάδα να φτάσει σε τέτοια επίπεδα παρερμηνείας για το ρόλο και τη χρησιμότητά της; Πώς και από ποιους κατέληξε όλα αυτά τα χρόνια από «σταζ» μαθητείας και πρώτης επαγγελματικής γνωριμίας να μετατραπεί σε «στέιτζ» εργασιακού βολέματος και κομματικών πιέσεων κατά της ανεργίας;

Είναι γεγονός ότι έχουμε ένα τεράστιο ταλέντο ως φυλή να βρίσκουμε εχθρούς εκεί που δεν υπάρχουν και λύσεις εις βάρος του συνόλου. Τα δύο αυτά χαρακτηριστικά της ελληνικής ιδιαιτερότητας μπορεί να θεωρηθούν και ένα. Δηλαδή, εάν προσπαθήσουμε να βρούμε δουλειά χρησιμοποιώντας όλα τα αθέμιτα μέσα, παρακάμπτοντας επετηρίδες, λαδώνοντας σε διαγωνισμούς, προσφεύγοντας στη βοήθεια ισχυρών από τα κόμματα ή άλλες αδελφότητες, τότε αξιοποιούμε τη δυνατότητα της λύσης εις βάρος του συνόλου. Εάν, όμως, βρούμε στο δρόμο μας εμπόδια για το βόλεμά μας, κάποιος μας πάρει είδηση, το κόμμα στο οποίο εναποθέτουμε τις ελπίδες μας φεύγει από την εξουσία, τότε είμαστε σίγουροι ότι κάποιος μας την έχει στήσει. Η αλήθεια είναι ότι όποιος πέρασε από ένα τέτοιο stage σε δημόσιο οργανισμό, κάτι το οποίο, ευτυχώς ή δυστυχώς, διαθέτει ως «προϋπηρεσία» η γράφουσα πριν από μία δεκαετία και βάλε, και εάν επιθυμεί για τον εαυτό του κάτι καλύτερο, κάτι δημιουργικότερο, ενδεχομένως και κάτι με μεγαλύτερες προοπτικές εξέλιξης, δεν μπέρδεψε ποτέ τη χρησιμότητα του stage. Διότι πώς είναι δυνατόν, για παράδειγμα, να παρερμηνεύσεις την περίοδο εκείνη της φοιτητικής σου ζωής που ανέμελος κάνεις Erasmus (αυτό έτσι προφέρεται) και να πεις ότι κάνεις, ας πούμε, διδακτορικό στην πόλη της αλλοδαπής που σε φιλοξενεί... Πώς είναι δηλαδή δυνατόν να πιστεύεις ότι μπαίνοντας σε ένα δημόσιο οργανισμό θα μπορέσεις σιγά-σιγά να μονιμοποιηθείς, αφού όλη η φύση της εργασίας είναι συνεπικουρική, ανασφάλιστη, χωρίς κανονικές αρμοδιότητες, χωρίς καμία ευθύνη και χωρίς καμία προοπτική. Από την άλλη, πώς είναι δυνατόν ένα νέο παιδί να επιθυμεί να «τρουπώσει» σε μια τέτοια υπηρεσία, τη στιγμή που το επίπεδο στους δημόσιους οργανισμούς -εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων- είναι πολύ χαμηλό σε παραγωγικότητα και προσόντα. Αυτή η καραμέλα περί ανεργίας και δυσκολίας εκεί έξω, στη ζούγκλα της εργασιακής καθημερινότητας, μας φέρνει αντιμέτωπους με το τρίτο χαρακτηριστικό της φυλής μας.

Η παθογένεια της ελληνικής κοινωνίας εντοπίζεται στο ναρκισσισμό της. Σε ένα ναρκισσισμό που καλλιεργεί εντέχνως μια αψεγάδιαστη εξωτερική εικόνα, αφήνοντας το εσωτερικό στο χάος του. Δεν έχει σημασία πόσα χρήματα βγάζουμε, πώς τα βγάζουμε, τι δυνατότητες έχουμε για επαγγελματική και κοινωνική εξέλιξη, πόσες προσπάθειες καταβάλλουμε για τη βελτίωση των προσόντων και των συνθηκών, σημασία έχει πώς δείχνουμε προς τα έξω. Η έξωθεν καλή μαρτυρία μιας άνετης και τακτοποιημένης ζωής, η απόδειξη ότι βολευτήκαμε και τα καταφέρνουμε ασχέτως προσπάθειας είναι η επιτομή μιας παθογόνας κοινωνίας· η οποία δυσκολεύεται να αντιληφθεί τα οικονομικά μεγέθη και τις πραγματικές δυνατότητες του κράτους της, παρά προτιμά να κλείνει τα μάτια απέναντι σε οτιδήποτε θα τη φέρει σε κρίση, σε σύγκριση ή σε αξιολόγηση. Η αναπόφευκτη δυναμική προς την εξέλιξη που θέλει και ρήξεις είναι απειλητική για όποιον χτίζει τη ζωή του σε σαθρό έδαφος ψευδών εντυπώσεων και απατηλών φαντασιώσεων. Και αντί για την αναζήτηση των «εύκολων» stage -πίσω από τα οποία γελοιωδέστατα κρύβονται διάφοροι πολιτικοί εκμεταλλευτές- θα ήταν πιο έντιμο για όλους αυτούς τους ανθρώπους που αναζητούν εργασία να βελτίωναν τα προσόντα τους με μια διά βίου μαθητεία ή με μια τεχνική εκπαίδευση ικανή να απορροφήσει μεγάλο κομμάτι της υπάρχουσας ανεργίας. Αφήνοντας κατά μέρος το πλαστό φαίνεσθαι και επενδύοντας στο ασφαλές είναι.